Những Việc Làm Ngay

Khi một nhóm người kiểm soát một mạng lưới thông tin, ngăn không cho người xử dụng Internet được truy cập thông tin hay dịch vụ, thì mạng Internet bị kiểm duyệt.

Kiểm duyệt mạng có nhiều dạng. Chẳng hạn, chính phủ có thể ngăn không cho sử dụng dịch vụ email tư nhân, mà bắt buộc phải dùng email của chính phủ để có thể dễ dàng theo dõi, sàng lọc thông tin hoặc ngưng dịch vụ. Phụ huynh có thể kiểm soát được thông tin mà con cái truy cập. Trường đại học có thể ngăn không cho học sinh truy cập facebook từ thư viện trường. Chủ nhân của một café Internet có thể ngăn không cho dùng dịch vụ chia sẻ thông tin đồng đẳng. Chính phủ độc tài có thể kiểm duyệt báo cáo về vi phạm nhân quyền hoặc cuộc bầu cử gian lận. Người ta thường có những quan điểm rất khác biệt nhau về tính hợp pháp hay không hợp pháp của các dạng kiểm duyệt này.

Vượt qua sự kiểm duyệt

Vượt thoát là hành động vượt qua kiểm duyệt mạng. Có nhiều cách, nhưng hầu hết các dụng cụ circumvention đều hoạt động giống như nhau. Dụng cụ thường ra lệnh cho trình duyệt mạng đi vòng qua một máy trung gian, gọi là máy proxy. Máy này:

Nằm ở nơi không bị kiểm duyệt
Không bị chặn từ nơi của bạn
Biết cách lấy thông tin và chuyển lại cho những người xử dụng như bạn.

An toàn và ẩn danh

Nên nhớ không có dụng cụ nào là giải pháp hoàn hảo cho trường hợp của bạn cả. Các dụng cụ cung cấp nhiều mức độ an toàn khác nhau, nhưng kỹ thuật không thể loại trừ hiểm nguy khi bạn chống lại những thành phần đang cầm quyền. Cẩm nang này có nhiều chương giải thích Internet hoạt động như thế nào, là điều quan trọng cần nắm vững để biết cách làm như thế nào để được an toàn hơn khi vượt qua kiểm duyệt.

Có nhiều dụng cụ khác nhau

Có dụng cụ chỉ có thể dùng kèm với trình duyệt, nhưng có dụng cụ có thể dùng kèm với nhiều trình duyệt khác nhau cùng một lúc. Có thể phải thiết kế để các trình duyệt này đưa thông tin mạng qua một máy proxy. Chỉ cần một chút kiên nhẫn là có thể làm được các việc này mà không cần phải cài đặt phần mềm vào máy. Xin lưu ý là các dụng cụ đi lấy thông tin từ các trang nhà có thể sẽ không ghi đúng tên trang nhà đó.

Có dụng cụ xử dụng nhiều máy trung gian để che giấu đi việc bạn đang dùng một dụng cụ bị chặn. Việc này làm cho chính kẻ cung cấp dụng cụ cũng không biết hoạt động của bạn, và đây là điều quan trọng cho việc ẩn danh. Dụng cụ cũng có thể được khéo léo bố trí sẵn những trạm chuyển tiếp phụ, để phòng hờ trường hợp máy chuyển tiếp được kết nối bị kiểm duyệt. Lý tưởng nhất là thông tin dùng trong việc kết nối mạng được mã hóa để những kẻ theo dõi không đọc được nội dung.

Nhưng việc lựa đúng dụng cụ cho trường hợp riêng của bạn chắc chắn không phải là quyết định lớn nhất phải lấy, khi phải cập nhật thông tin bị kiểm duyệt trên mạng. Mặc dù khó có thể cho lời hướng dẫn cụ thể, tuy nhiên cần phải bỏ thời gian để suy nghĩ về bối cảnh, chẳng hạn:

Bạn định dùng các dụng cụ này như thế nào, khi nào và ở đâu
Thành phần nào muốn ngăn không cho bạn làm những việc mà dụng cụ cho phép
Các tổ chức và cá nhân đó chống đối việc bạn làm mạnh mẽ đến mức nào
Họ dùng những phương tiện nào để đạt được mục đích của họ, trong đó có cả bạo lực.

Truy cập phần lớn các website bị chận mà không dùng thêm phần mềm

Cách vượt kiểm duyệt căn bản nhất là dùng trạm chuyển tiếp(web proxy). Mặc dù trạm chuyển tiếp không phải là giải pháp lý tưởng nhất, nó vẫn hữu ích cho việc vượt kiểm duyệt căn bản. Bạn hãy thử đến trạm chuyển tiếp sau: http://sesaweenglishforum.net/.

Chọn “Accept the Terms of Use”, rồi đánh địa chỉ của site bị chận vào trong cái thanh URL màu xanh:

Đánh Enter, rồi nhấn GO, và nếu sau đó bạn được đưa đến trang bị chận, thì trạm chuyển tiếp hoạt động tốt. Nếu không, thì bạn phải tìm cách khác. Trong tài liệu này, tại các chương về Trạm Chuyển Tiếp và Psiphon có hướng dẫn về cách tìm kiếm ra trạm chuyển tiếp và về việc có nên dùng trạm chuyển tiếp hay không.

Nếu bạn cần truy cập mọi đặc điểm của một trang nhà thật phức tạp như Facebook, thì bạn nên cài trình đơn giản như Ultrasurf, chứ không nên dùng trạm chuyển tiếp. Nếu bạn cần một dịch vụ đã được thử thách kỹ lưỡng để giúp bạn ẩn danh mà không cần phải biết ai quản lý dịch vụ, thì hãy dùng Tor. Nếu bạn cần truy cập các dịch vụ Internet bị kiểm duyệt như nhắn tin nhanh hay email (dạng được các trình như Mozilla Thunderbird hoặc Microsoft Outlook sử dụng), thì bạn nên dùng Hotspot Shield hoặc dịch vụ OpenVPN. Trong tài liệu này sẽ có một chương cho mỗi dụng cụ vừa nêu ra, và sau đây là lời giải thích tổng quát.

Truy cập mọi trang web và dịch vụ bị chận

Ultrasurf là dụng cụ proxy miễn phí chạy trên hệ Windows. Bạn có thể tải về từ http://www.ultrareach.com/, http://www.ultrareach.net/ hoặc http://www.wujie.net/. Sau khi tải zip file về, bạn giải nén bằng cách nhấn chuột phải và chọn “Extract All…” Sau khi giải sẽ có file .exe để bạn có thể cho chạy (ngay cả từ một đĩa USB trong một trạm Internet café) mà không cần cài vào máy.

Ultrasurf sẽ tự động nối vào mạng và sẽ cho chạy trình duyệt Internet Explorer mà bạn có thể dùng để truy cập các trang bị chận.

Vượt kiểm duyệt và ẩn danh trên mạng

Tor là một hệ thống trạm chuyển tiếp tinh vi. Tor là trình duyệt miễn phí, được soạn ra với mục đích là lướt mạng ẩn danh, nhưng cũng có thể dùng để vượt kiểm duyệt. Bạn có thể tải bộ Tor Browser Bundle cho Windows, Mac OS hay GNU/Linux từ trang: https://www.torproject.org/download/download.html.en. Nếu trang torproject.org bị chận nơi bạn ở, thì bạn có thể tìm trang khác để tải về, bằng cách đánh từ khóa “tor mirror” vào máy truy tìm. Hoặc bạn có thể gửi email đến địa chỉ gettor@torproject.org với chữ “help” trong thân của email.

Sau khi tải file về, bạn giải nén file vào một địa điểm mình chọn. Địa điểm này có thể là trên đĩa USB mà bạn mang đến tiệm café Internet. Sau đó bạn nhấn vào “Start Tor Browser” (Cho Chạy Trình Duyệt Tor) để cho Tor chạy (lưu ý là phải đóng tất cả các trình duyệt Tor hoặc Firefox đang chạy). Sau vài giây, Tor sẽ cho chạy một phiên bản đặc biệt của trình duyệt Firefox. Nếu bạn thấy dòng chữ màu xanh “Congratulations. Your browser is configured to use Tor.” (Xin chúc mừng. Trình duyệt của bạn đã được thiết kế để dùng Tor.), thì bạn có thể bắt đầu truy cập các trang mạng bị chận.

Chuyển hết mọi thông tin mạng qua một đường hầm an toàn

Nếu muốn truy cập các dịch vụ mạng khác như là email qua trình duyệt email như Outlook hay Thunderbird, có một cách đơn giản và an toàn là dùng virtual private network (VPN) (mạng ảo riêng). VPN sẽ mã hóa và chuyển thông tin giữa máy bạn và máy khác qua một đường hầm. Điều này không những sẽ làm cho những kẻ theo dõi tưởng rằng các loại thông tin khác nhau của bạn chỉ là một loại, mà việc mã hóa sẽ khiến cho không một ai có thể nào đọc được nội dung thông tin suốt dọc tuyến thông tin. Trong khi bạn đang kết nối bằng VPN, nhà mạng sẽ không thấy được nội dung thông tin, mà chỉ thấy được là bạn đang kết nối bằng VPN. Vì có nhiều công ty quốc tế dùng kỹ thuật VPN để kết nối các văn phòng ở xa một cách an toàn, kỹ thuật VPN chắc chắn sẽ không bị chận hoàn toàn.

Hotspot Shield

Để bắt đầu một cách đơn giản với mạng ảo riêng là dùng Hotspot Shield. Hotspot Shield miễn phí và có thể dùng cho hệ điều hành Microsoft Windows hoặc Mac OS.

Để cài Hotspot Shield, bạn tải trình về từ trang https://www.hotspotshield.com. Kích thước của file là 6MB, nên nếu vận tốc kết nối mạng chậm, có thể mất đến 25 phút hoặc hơn để tải về. Để cài nó, bạn nhấp chuột hai lần vào file đã tải về và làm theo hướng dẫn của trình cài đặt.

Sau khi đã cài xong, bạn cho Hotspot Shield chạy từ “Hotspot Shield Launch” icon trên desktop hoặc qua “Programs > Hotspot Shield.” Một trình duyệt sẽ mở ra một trang ghi chú tình hình kết nối mạng như “Authenticating” (Đang xác thực) và “Assigning IP address” (Đang ấn định địa chỉ IP). Sau khi đã kết nối thành công, Hotspot Shield sẽ đưa bạn đến trang chào đón. Nhấn vào “start” để lướt mạng.

Để ngưng Hotspot Shield, nhấn chuột phải vào traybar icon và chọn “Disconnect/OFF”.