စတင္မိတ္ဆက္ျခင္း

၁၉၄၈ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပေသာ ကမာၻလုံးဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကျငာခ်က္ အစည္းအေဝးမွ ေခတ္သစ္တစ္ခုစတင္ခဲ့သည္။ လက္ဘႏြန္လူမ်ိဳး ေက်ာင္းသား Charles Habib Malik သည္ ထိုအစည္းအေဝးႏွင့္ပတ္သတ္ ၍ ေအာက္ပါအတိုင္းေဖာ္ျပခဲ့သည္။

United Nation မ်ား၏အဖဲြ႕ ဝင္ မ်ားသည္ လူ႕အခြင့္ အေရးအား နာခံလိုက္နာမႈ႐ွိျခင္း ႏွင့္ ေလးစားမႈကို ရ႐ွိရန္ ေလးနက္စြာ ကတိျပဳခဲ့ၾကျပီးျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ ထို အခြင့္အေရးမ်ားသည္ စာ႐ြက္စာတမ္းမ်ားတြင္ ေသာ္၎ ႏို္င္ငံတစ္ခု၏ ျပယုပ္ အျဖစ္ေသာ္ ၎ ယခင္ က တိက်စြာ မေျပာခဲ့ဲဲၾကေပ။ ယခု အၾကိမ္သည္ လူ႕အခြင့္အေရး ၏ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒသ ႏွင့္ အေျခခံ လြတ္လပ္မႈမ်ား ကို ပထမဦးဆံုး အၾကိမ္အျဖစ္ တရားဝင္ တိတိက်က် ေဖာ္ျပ ျခင္းျဖစ္သည္။ ကၽြန္ေတာ္ အခု တိုးျမွင့္ ဖို႕၊ ရ႐ွိဖို႕ နဲ႕ နာခံလိုက္နာ မႈ ရ ဖို႕ ကၽြန္ေတာ့္ အစိုးရ ကတိျပဳထားတာကို သိ႐ွိရ ျပီျဖစ္သည္။ ကၽြန္ေတာ္ ကၽြန္ေတာ့္ အစိုးရ ကို ေသြးထိုးလွဳ႕ံ ေဆာ္ႏိုင္ ပါတယ္ ေနာက္ျပီး သူ သူ႕ ကတိကို ျဖည့္ စြက္ႏိုင္စြမ္း မ႐ွိ ရင္ ကၽြန္ေတာ္ တက မာၻၻ လံုး ရဲ႕ ကိုယ္ က်င့္တရားေကာင္းမြန္ေအာင္ ဆိုဆံုးမ မႈကို ခံယူပါမယ္။

ကမာၻလုံးဆိုင္ရာေၾကျငာခ်က္ ေဆာင္းပါး အမွတ္ ၁၉ တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ အေျခခံ အခြင့္အေရးမ်ား ထဲမွတစ္ခုမွာ လြတ္လပ္စြာမိန္႔ခြန္း ေျပာပိုင္ခြင့္ျဖစ္သည္။

လူတိုင္း မိမိအျမင္ႏွင့္ အေတြးအေခၚကို လြတ္လပ္စြာမွ်ေဝပိုင္ ခြင့္ ႐ွိသည္။ ထိုအခြင့္ အေရးတြင္ အေတြးအေခၚမ်ား ကို ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္း မခံရဘဲ ထင္ျမင္ခြင့္ ႐ွိျပီး media မ်ဳိးစံု ႏွင့္ နယ္ပယ္မ်ဳိးစံုမွ ရေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ႏွင့္ အေတြးအျမင္မ်ားကို ရွာေဖြခြင့္၊ လက္ခံခြင့္ ႏွင့္ မွ်ေဝခြင့္ မ်ား ႐ွိသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေျခာက္ဆယ္ခန္႔က ထိုစကားလုံးမ်ားကို ေရးသားခဲ့ခ်ိန္တြင္ တစ္ကမာၻလံုးတြင္ လူအမ်ား အင္တာနက္ ျဖင့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား လက္ခံျခင္း၊ ႐ွာေဖြျခင္း ႏွင့္ ဖန္တီးရႏိုင္ျခင္း စသည္ တို႔ကို မည္သူမွ စိတ္ကူးပင္မယဥ္ၾကေသးေပ။ နယ္နိမိတ္မ်ား ကို ျဖတ္သန္း႐ုံသာမက အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းေသာ လွ်င္ျမန္မႈ ႏွင့္ ကူးယူႏိုင္ေသာ၊ တည္းျဖတ္ႏိုင္ေသာ၊ ပြားမ်ားႏိုင္ေသာ၊ ေပါင္းစည္းႏိုင္ျခင္း၊ လူမ်ားႏွင့္ သတင္းမ်ား ေဝမွ် ျခင္းတို႔သည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္႐ွိ ဆက္သြယ္မႈမ်ား ႏွင့္ အေျခခံက်စြာ ကြဲျပားလ်က္႐ွ္ိသည္။

ပိုမိုမ်ားျပားေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ကို မွန္းထားေသာ ေနရာမ်ား ၏ ျပင္ပတြင္ ေတြ႔႐ွိရ ျခင္း

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္မ်ား ၌ အင္တာနက္ေပၚတြင္ ႐ွိေသာ မယံုၾကည္ႏိုင္စရာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈမ်ား ႏွင့္ ယင္းတို႔ကို ရ႐ွိႏိုင္ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ စိတ္ကူးပင္မယဥ္ဘူးေသာ လူတို႔အတြက္ ဗဟုသုတမ်ားႏွင့္ မေမွ်ာ္လင့္ထားေသာ ေနရာမ်ား ဥပမာ ေတာင္ေပၚေဒသ႐ွိ ေဆး႐ံုတစ္ခု၊ သင္႔၁၂သမီးေလး၏ အိပ္ခန္း၊ သင္၏ ထုတ္ကုန္ ပစၥည္း အသစ္ ကို အရင္းႏီွးဆံုး လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားအားျပသမည့္ အစည္းေဝးခန္း ႏွင့္ သင္၏ အဖြားအိမ္စသည္ တို႔တြင္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ား ရ႐ွိႏိုင္သည္။

ထိုေနရာမ်ားအားလံုးတြင္ ကမာၻႀကီးသို႔ဆက္သြယ္ႏိုင္မႈသည္ လူတို႔၏ ဘဝတိုးတက္မႈမ်ား အံၾသဖြယ္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ရ႐ွိေစသည္။ သင္၏ အားလပ္ရက္ခရီးသြားေနခ်ိန္တြင္ ႐ွားပါးေရာဂါတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ သင္၏ေဆးစစ္ခ်က္အေျဖကို ေဝးလံေသာ ႐ြာတစ္႐ြာ ႐ွိ ေဆး႐ံုမွ ၿမိဳ႕ထဲ႐ွိ သို႔မဟုတ္ အျခားႏိုင္ငံ အထူးကုဆရာဝန္ထံေပးပို႔ ၍ သင္၏အသက္ကို ကယ္တင္ႏိုင္ျခင္း၊ သင္၏၁၂သမီးေလး သည္ သူမ၏ေက်ာင္းသင္ခန္းစာမ်ား ကို ေလ့လာႏိုင္ျခင္း သို႔မဟုတ္ အျခားႏိုင္ငံ႐ွိ ကေလးမ်ားႏွင့္ သူငယ္ခ်င္းလုပ္ႏိုင္ျခင္း၊ သင့္ထုတ္ကုန္ပစၥည္းအသစ္၏ design ကို သင့္အား ကူညီႏိုင္ေသာ ကမာၻတစ္ဝန္း႐ွိ ထိပ္တန္း manager မ်ားထံသို႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ ျပသႏိုင္ျခင္း၊ သင့္ ညစာစားပြဲ၏ အခ်ိဳပြဲ အတြက္ apple pie ျပဳလုပ္နည္းကို သင္၏အဖြားထံမွ ညတြင္းျခင္းရ႐ွိႏိုင္သည္။

သို႔ေသာ္ အင္တာနက္တြင္ ယံုၾကည္ရ၍ အသံုးဝင္ေသာ ပညားေရးဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သူငယ္ခ်င္း ျပဳလုပ္ျခင္း ႏွင့္၊ apple pie တို႔သာပါဝင္ျခင္း မဟုတ္ေပ။ ကမာၻႀကီးကိုယ္တို္င္ ကဲ့သို႔ပင္က်ယ္ျပန္႔ခ်င္း၊ ႐ႈပ္ေထြးျခင္း ႏွင့္ တစ္ခါတစ္ရံ ေၾကာက္လန္႔စရာပင္ေကာင္းသည္။ မိုက္႐ုိုင္းေသာလူမ်ား၊ ေလာဘႀကီး ေသာလူမ်ား၊ တိက်မႈမရွိေသာ လူမ်ား၊ မ႐ိုးသားေသာ လူမ်ား၊ သင္ကိုယ္တိုင္၊ သင္၏၁၂ သမီးေလး မွ သင္၏ အဖြား ထိတိုင္ေအာင္ လူေပါင္းစုံအတြက္ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းလွသည္။

သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား အတားအစီးမ႐ွိစီးဆင္းမႈကို လူတိုင္းမလိုလား

လူတို႔၏အေကာင္းဆံုး ႏွင့္ အဆိုးဆံုးသဘာဝ တို႔သည္ အင္တာနက္ေပၚတြင္ ထင္ဟပ္လာၿပီး တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ လိမ္လည္မႈမ်ားႏွင့္ ေႏွာင့္ယွက္မႈမ်ားသည္ နည္းပညာေၾကာင့္ ပိုမို လြယ္ကူ လာတတ္သည္။ အင္တာနက္ တိုးတက္လာျခင္းႏွင့္ လူေတြ၎ ကို မည္ကဲ့သို႔ အသုံးျပဳေနသည္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ႀကိဳးစား လာျခင္းတို႔ အျပိဳင္ျဖစ္ေပၚလာျခင္းကို မအံၾသသင့္ပါ။ ထိုႀကိဳးစားမႈတို႔၏ အရင္းခံအေၾကာင္းေျမာက္မ်ား စြာ႐ွိသည္။ ၎တို႔ထဲတြင္ ေအာက္ပါအေၾကာင္းမ်ား ပါဝင္သည္

ကေလးမ်ားကို မသင့္ေတာ္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား ေလ့လာမိျခင္း သို႔မဟုတ္ ၎တို႔ ကို အႏၱရာယ္ ေပးႏိုင္ေသာ လူမ်ားႏွင့္ မဆက္သြယ္မိရန္ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း
Web site ေပၚ သို႔မဟုတ္ email မ်ားမွ တစ္ဆင့္ ဝင္လာႏိုင္ေသာ စီးပြားေရးေၾကာျငာမ်ား တရစပ္ ဝင္လာမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း။
တစ္ခ်ိန္ထဲတြင္ အသံုးျပဳသူဘယ္ႏွစ္ဦးက data ပမာဏ မည္ေရြ႕မည္မွ် သံုးႏိုင္သည္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း
အလုပ္သမားမ်ားကို သူေဌး၏ ပိုင္ဆိုင္မႈ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ေဝမွ်ျခင္း၊ အလုပ္ခ်ိန္တြင္ အသံုးျပဳျခင္း ႏွင့္ အလုပ္႐ွင္၏ နည္းပညာ အရင္းအျမစ္မ်ားကို ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ တြင္ အသံုးျပဳျခင္းမွ တားျမစ္ျခင္း
အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ား ေက်ာင္းမ်ား တြင္ ပိတ္ပင္ထားေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား ဥပမာ လိင္သို႔မဟုတ္ ႐ုန္႔ရင္းၾကမ္းတမ္းေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား၊ မူးယစ္ေဆး သို႔မဟုတ္ အရက္ေသစာ၊ ေလာင္းကစားျခင္းႏွင့္ ျပည့္တန္ဆာလုပ္ငန္း၊ ဘာသာေရးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ သတင္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး သို႔မဟုတ္ အျခားအေၾကာင္းအရာမ်ား၊ အႏၱရာယ္႐ွိမည္ဟု ထင္ရေသာ အယူအဆမ်ားကို ၾကည့္႐ႈ႕ျခင္းအားတားျမစ္ျခင္း

အထက္ပါ အခ်က္မ်ားထဲမွ အခ်ဳိ႕ သည္ လူတို႕အားသူတို႕ ၏ အင္တာနက္ မွ ကိုယ္ပိုင္အေတြ႕အၾကံဳမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ေစ ေသာ္လည္း(ဥပမာ လူတို႕အား spam မ်ား ၎ တို႕ ကိုယ္ပိုင္ email account မ်ားသို႕ေရာက္ေစျခင္းကို ကာကြယ္ ရန္ spam – filtering tool အားသံုးေစျခင္း) အခ်ဳိ႕မွာမူ လူ အခ်ဳိ႕ အင္တာနက္ကို မည္သို႕အသံုးျပဳ ေနသနည္း ႏွင့္ ထို အုပ္စုထဲမွ မည္ သူ အသံုးျပဳခြင့္ ရ သည္ ႏွင့္ မည္သူ အသံုးျပဳခြင့္ မရ ဟူေသာ အခ်က္မ်ားကို ပိတ္ပင္ထားသည္။ အသံုးျပဳ ခြင့္ မရေသာ သူသည္ ၎ အား ပိတ္ပင္မႈသည္ သင့္ေလ်ာ္သည္ ဆို ေသာ အခ်က္ ကို သေဘာတူလိမ့္ မည္ မဟုတ္ဘဲ မၾကာေသးမီ က ျဖစ္ခဲ့ေသာ ကိစၥၥၥၥၥၥ မ်ား သည္ ထင္ ႐ွားေသာ ပဋိပကၡ မ်ားႏွင့္ သေဘာထားမညီညြတ္မႈမ်ား ကို ျဖစ္ပြားေစသည္။

အင္တာနက္ကို မည္သူမွစီစစ္ ပိတ္ဆို႔ေနသနည္း

လူအခ်ိဳ႕၏အင္တာနက္အသံုးျပဳျခင္းကို ကန္႔သတ္ရန္ႀကိဳးစားေသာ လူမ်ားႏွင့္ အဖြဲ႔အစည္း မ်ား မွာ ၎တို႔၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္ေပၚတြင္ မူတည္၍ ကြဲျပားၾကသည္။ ၎တို႔တြင္ မိဘမ်ား၊ စီးပြားေရး ကုမၸဏီမ်ား၊ အင္တာနက္ကေဖးဆုိင္ မွ operator မ်ား သို႔မဟုတ္ Internet Service Provider (ISP)မ်ား ႏွင့္ အဆင့္အမ်ိဳးမ်ိဳး႐ွိ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းမ်ားပါဝင္သည္။

အင္တာနက္ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း၏ အဆုံးသတ္မွာ ႏိုင္ငံတြင္း႐ွိ လူအားလံုး အင္တာနက္သံုး၍ သတင္းမ်ား ႐ွာေဖြျခင္း သို႔မဟုတ္ ျပင္ပကမၻာႏွင့္ သတင္းမ်ား လြတ္လပ္စြာဖလွယ္ျခင္းကို ႏိုင္ငံအစိုးရမွ လုံးဝတားျမစ္ လိုက္ခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံမ်ား မွ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အင္တာနက္အသံုးျပဳမႈကို စီစစ္ျခင္း ႏွင့္ ပိတ္ဆို႔သည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို OpenNet(http://opennet.net/) အဖြဲ႔အစည္းမွ မွတ္တမ္းတင္ ထားသည္။ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ သတင္း၊ blogမ်ား ႏွင့္ မလိုခ်င္ေသာ ၿခိမ္းေျခာက္သည္ ဟုယူဆရေသာ၊ ပံုမွန္အေျခအေနကို ေႏွာင့္ယွက္မည့္webstieမ်ား ကို ၾကည့္႐ႈ႕ျခင္း အား တားျမစ္သည့္ စီစစ္ျခင္းမူဝါဒမ်ား ကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ သံုးေသာ ႏိုင္ငံမ်ားပါဝင္သည္။ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ားကမူ အင္တာနက္၏အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုကိုသာ ပိတ္ပင္ျခင္း သို႔မဟုတ္ website မ်ား သို႔မဟုတ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ၊ လူထုဆႏၵျပပြဲ မ်ား ကိုေဖာ္ျပထားေသာ network serviceမ်ားကို မၾကာခဏ ျဖတ္ေတာက္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္သည္။ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ ကို လြန္စြာမပိတ္ပင္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားေတာင္မွ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ညစ္ညမ္းwebsite မ်ားကိုၾကည့္႐ႈ႔ျခင္း၊ ၿခိမ္းေျခာက္စာပို႔ျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ျခင္း ႏွင့္ အျခား ရာဇဝတ္မႈမ်ား၊ မူပိုင္ခြင့္ဥပေဒ ကိုခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းတို႔ကို ပိတ္ပင္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့႐ွိသည္။

စီစစ္ျခင္းမွ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္းသို႔

မည္သည့္ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္း သို႔မဟုတ္ ပုဂၢလိက အဖြဲ႕အစည္းမဆို ၎တို႔သံသယ ႐ွိသည္ ဟု ယူဆရေသာ လူမ်ား၏ အင္တာနက္သံုးစြဲမႈကို ေစာင့္ၾကည့္ရန္ နည္းပညာအမ်ိဳးမ်ိဳးကို အသံုးျပဳၾကသည္။ ၎မွာ မိဘမ်ားမွ သားသမီးမ်ား မည္သည့္ website မ်ား ၾကည့္ေနသည္ ကို ေစာင့္ၾကည့္ျခင္းမွစ၍ွ အလုပ္သမားမ်ား၏ ဥပေဒအဖြဲ႔အစည္းမ်ား သို ေပးပို႔ေသာ email မ်ား ကို Internet Service Provider မ်ား မွ ရယူေစာင့္ၾကည့္ျခင္း အထိျဖစ္ႏိုင္ၿပီး သင္၏ အိမ္႐ွိ ကြန္ပ်ဴတာ ကိုေတာင္မွ အသံုးခ်လ်က္ သင္သည္မလုိလားအပ္ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ကို လုပ္ခဲ့သည္ ဆိုေသာသက္ေသမ်ားကို ႐ွာေဖြႏိုင္သည္။

မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ ဆင္ဆာလုပ္ခံရသနည္း

အင္တာနက္ကို မည္သူပိတ္ပင္ေနသည္ သို႔မဟုတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနသည္ ႏွင့္ ပိတ္ပင္ခံရသူ၏ ႐ႈေထာင့္ ေပၚမူတည္ ၍ ပိတ္ပင္ျခင္းရည္ရြယ္ခ်က္ မ်ားႏွင့္ နည္းလမ္းမ်ား သည္ သဘာဝ က်၍ လိုအပ္သည္ သို႔မဟုတ္ လက္မခံႏိုင္စရာ ဆင္ဆာ ျဖစ္ၿပီး အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရး အတြက္ မတရားမႈျဖစ္သည္ ဟု ကြဲျပားသြားသည္။ ေက်ာင္းမွ ပိတ္ပင္ထားေသာ online game မ်ား သို႔မဟုတ္ facebook ကဲ႔သို႔ social network ကို အသံုးျပဳျခင္ေသာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ေက်ာင္းသား လူငယ္ေလး၏ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္ကို အက်ဥ္းခ်ခံထား ရသည္ ဟူေသာ ခံစားခ်က္သည္ အစိုးရမွ ပိတ္ပင္ထားေသာ ႏိုင္ငံေရး သတင္းစာမ်ား ကို ဖတ္ခ်င္ေသာ လူတစ္ေယာင္ႏွင့္ အတူတူ ေလာက္ ပင္ျဖစ္သည္။

ငါ့အင္တာနက္ ၾကည့္ခြင့္္ကို ဘယ္သူပိတ္တာလဲကြ

မည္သည့္ ကြန္ပ်ဴတာတြင္မဆို မည့္ႏိုင္ငံတြင္မဆို အင္တာနက္ကို မည္သူ ကန္႔သတ္ႏိုင္သည္ ဆိုျခင္းသည္ နည္းပညာ၏ အေျခခံအစိတ္အပိုင္းမ်ား ကို မည္သူထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သည္ ဆိုသည္ အေပၚတြင္ မူတည္သည္။ ထိုသို႔ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းသည္ ဥပေဒအရ တရားဝင္ထုတ္ျပန္ထားေသာ ဆက္ႏြယ္မႈမ်ား သို႔မဟုတ္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား သို႔မဟုတ္ အစိုးရ၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ သို႔မဟုတ္ ပိတ္ဆုိ႔ရန္ ေတာင္းဆိုလာသည္ကို လုိက္နာရန္၊ စီစစ္ရန္ သို႔မဟုတ္ သတင္းစုေဆာင္းရန္ နည္းပညာကို ဥပေဒအရ ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ ႐ွိေသာသူမ်ားကို ဖိအားေပးႏိုင္သည့္ အျခားအဖြဲ႕အစည္းမ်ား ေပၚတြင္ မူတည္သည္။ အင္တာနက္ အေထာက္အကူျပဳ အေျခခံ အစိတ္အပိုင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သည္ ႏိုင္ငံတကာ တြင္ အစိုးရသို႔မဟုတ္ အစိုးရလက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ျဖစ္သည္။

အင္တာနက္ကို စီစစ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ပိတ္ဆို႔ျခင္းသည္ အလြန္တာဝန္ႀကီးသည္ သို႔မဟုတ္ အလြန္ ေပါ့ပါးသည္၊ ႐ွင္းလင္းစြာ ျမင္ႏိုင္သည္ သို႔မဟုတ္ လံုးဝမျမင္ရေပ။ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ား သည္ ပိတ္ပင္ျခင္းႏွင့္ ပိတ္ပင္ထားသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ထုတ္ျပန္ၿပီး ပိတ္လိုက္ေသာ site မ်ား ကို ႐ွင္းလင္းခ်က္မ်ား ျဖင့္ အစားထုိးထားသည္။ က်န္ေသာ တုိင္းျပည္မ်ားသည္ ႐ွင္းလင္းေသာ စံမ႐ွိဘဲ တခါတရံ သမ႐ိုးက် မဟုတ္ေသာ နားလည္မႈမ်ားႏွင့္ ISP မ်ားအား filter လုပ္ရန္ မေသခ်ာမႈ မ်ားေပၚတြင္ မူတည္ ေနသည္။ တခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ စီစစ္ျခင္းသည္ technical failure မ်ားအျဖစ္ ေပၚလာေလ့႐ွိၿပီး အစိုးရသည္ ပိတ္ဆို႕ျခင္း ေသခ်ာစဥ္းစားေနခ်ိန္တြင္ လံုးဝတာဝန္ယူျခင္းမ႐ွိ သို႕မဟုတ္ ေသခ်ာမႈမ႐ွိေပ။ တုိင္းျပည္တစ္ခုထဲ မွာပင္ ကဲြျပားျခားနားေသာ network operator မ်ား ႏွင့္ စည္းမ်ဥ္းတစ္ခုထဲမွ ဘာသာ ရပ္မ်ား သည္ ပင္ စီစစ္ျခင္းအား အနည္းငယ္ ျခားနားေသာ နည္းလမ္းမ်ား ျဖင့္ ့သတိေပးခ်က္ မ်ားသို႕မဟုတ္ နည္းပညာဆိုင္ရာ လ်စ္လွဴ႐ႈမႈမ်ား ထဲမွ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။

ျဖစ္ႏိုင္မႈ႐ွိေသာ စီစစ္ျခင္း level အမ်ဳိးမ်ဳိးတြင္ (တစ္ဦးခ်င္းစီမွ တို္င္းျပည္တစ္ျပည္လံုး) အထိ ႏွစ္လိုဖြယ္ မ႐ွိဟု သတ္မွတ္ထားေသာ ပိတ္ဆို႕ျခင္းမ်ား ၏ နည္းပညာဆိုင္ရာ အခက္အခဲမ်ား ကုိ ေမွ်ာ္မွန္းမထား ျခင္း ႏွင့္ ရံဖန္ရံခါ ရယ္ဖြယ္ ေကာင္းေသာ ေနာက္ဆက္တဲြမ်ား ႐ွိႏိုင္သည္။ ‘Family - friendly’ စီစစ္ျခင္းမ်ား အား အသံုးဝင္ေသာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား သို႕ ၾကည့္ ႐ႈခြင့္ ကို ကာကြယ္ ေသာ လိင္မႈဆိုင္ရာ ပစၥၥၥၥၥၥည္း မ်ားအား ပိတ္ပင္ရန္ အတြက္ ရည္ ႐ြယ္ ထားသည္။ spam မ်ားကို တားျမစ္ရန္ ၾကိဳးပမ္းမႈ သည္ အေရးၾကီးေသာ စီးပြားေရးစာေပးစာယူမ်ားကို စစ္ထုတ္ႏိုင္သည္။ သတင္း မ်ားေဖာ္ျပထားေသာ site မ်ားၾကည့္႐ႈခြင့္ ကို ပိတ္ပင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းမႈသည္ လည္း တန္ဖိုးၾကီးေသာ ပညာေရး ရင္းျမစ္မ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ႏိုင္ေပသည္။

စီစစ္ျခင္းကို ေ႐ွာင္ကြင္းရန္ မည္သည့္ နည္းလမ္း႐ွိ သနည္း။

တစ္ဦးခ်င္းစီကဲ့သို႕ပင္ ေကာ္ပိုေရး႐ွင္းမ်ား ႏွင့္ အစိုးရမ်ား သည္ အင္တာနက္အား ထိန္းခ်ဳပ္ရမည့္ အႏၱရာယ္ ႐ွိေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ၏ ပင္မရင္းျမစ္အျဖစ္ ျမင္ၾကသည္။ အင္တာနက္ေပၚတြင္ ႐ွိေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားသည္ အလို႐ွိေသာ လူတို္င္းအတြက္ အခမဲ့ ရ႐ွိ ႏိုင္ ပါသည္ ဟူေသာ အခ်က္ကို ေသခ်ာေအာင္ ၾကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ေနေသာ တစ္ဦးခ်င္းစီ ႏွင့္ အဖဲြ႕အစည္း မ်ားစြာ ႐ွိသည္။ ထိုလူမ်ား သည္ အင္တာနက္အား ထိန္းခ်ဳပ္ ရန္ အတြက္ လွဳံ႕ေဆာ္မႈအမ်ဳိးမ်ဳိးအား ရွာေဖြ ေန ၾကသည္။ သို႕ေသာ္လည္း အင္တာနက္အသံုးျပဳခြင့္ အား ပိတ္ထားျခင္းခံရ ျပီး ထိုအခ်က္အား တစ္ခုခု လုပ္ ခ်င္ေနသူမ်ားအတြက္ မိန္းကေလးသူငယ္ခ်င္းမ်ား ႏွင့္ chat ခ်င္သူမ်ား ေၾကာင့္ tool မ်ား တုိးတက္ေျပာင္းလဲလာျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရးေၾကညာ စာတမ္းမ်ား ေရးျခင္း သို႕မဟုတ္ spam မ်ားပို႕လႊတ္ျခင္း မ်ားသည္ အေရးပါအရာေရာက္ျခင္းမ႐ွိေပ။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ အက်ဳိးအျမတ္မယူေသာ volunteer အုပ္စုမ်ား မွ မ်ားျပားေသာ အင္အားမ်ားကို အင္တာနက္ ဆင္ဆာ အားေက်ာ္လႊားရန္ ကိရိယာမ်ားႏွင့္ နည္းစနစ္မ်ား ကို ဖန္တီးရာတြင္ အသံုးျပဳၾကသည္။အခ်ဳိ႕ နည္းစနစ္မ်ားသည္ ထူးျခားေသာ software မ်ားမလိုအပ္ ဘဲ တူညီေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ကို မည္သည့္ ေနရာတြင္ ႐ွာေဖြ ရမည္နည္းဟူေသာ ပညာသာလိုအပ္ သည္။ Programmer မ်ားသည္ ကဲြျပားျခားနားေသာ စီစစ္ျခင္းမ်ား ႏွင့္ ပိတ္ဆို႕ျခင္းမ်ား ကို ပိုမို ႐ွာေပးႏိုင္သည့္ tool မ်ားကို တီထြင္ ခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။ ထို tool မ်ားသည္ (ရံဖန္ရံခါ ‘circumvention tools’ ဟုေခၚသည္) internet အသံုးျပဳသူမ်ားအား သူတို႕မျမင္ႏိုင္မည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ကို ၾကည့္ ႐ႈရာ၌ အကူအညီေပးသည္။

ဆင္ဆာေက်ာ္လႊားျခင္း ကိရိယာမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္း၏ ဆိုးက်ိဳးမ်ား

အင္တာနက္ၾကည့္႐ႈခြင့္ ပိတ္ပင္မႈကို ေက်ာ္လႊားရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ႐ွိေသာ သင္သာလွ်င္ သင္ လို ခ်င္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားသည္ ျမင္သာေသာေဘးထြက္ ဆိုးက်ဳိးမ်ား ႐ွိသည္ မ႐ွိသည္ ဆိုေသာ အခ်က္ကို ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ေပမည္။ ထို႕အျပင္သင္သာလွ်င္ ဆိုးက်ဳိးႏွင့္ အက်ဳိးအျမတ္ကို မ်ားမမ်ား ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ေပမည္။အထူးသျဖင့္ သင္လိုခ်င္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား အား ပိတ္ဆို႕ျခင္း သို႕မဟုတ္ ၾကည့္႐ႈျခင္း မ်ား အတြက္ ဥပေဒမ႐ွိေခ်။ တနည္းဆိုရေသာ္ တရားဝင္ပိတ္ဆို႕မႈမ႐ွိျခင္းဆိုသည္ မွာ သင္သည္ အျခားေနာက္ဆက္ တဲြ ဆိုးက်ဳိးမ်ား(ဥပမာ အေႏွာင့္ အယွက္ သို႕မဟုတ္ သင္ အလုပ္ကို ဆံုး႐ႈံးျခင္း) ကို ရင္ဆိုင္စရာ မလို ဟုဆိုလိုျခင္းမဟုတ္ေပ။