အင္တာနက္ဆင္ဆာ ေက်ာ္လႊားျခင္းႏွင့္ လံုျခံဳေရး

မိမိ၏ လွဳပ္ရွားမွဳမ်ားႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္ႏုိင္ေျခမ်ားေပၚ မူတည္၍ လိုအပ္ေသာ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာနည္းလမ္းမ်ားမွာ ကြဲျပားပါသည္။ မိမိအဖို႔ အႏၱရယ္ မရွိႏုိင္ဘူးဆိုရင္ေတာင္မွ လိုက္နာသင့္သည္ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားရွိပါသည္။ အင္တာနက္တြင္ တားျမစ္ ပိတ္ဆို႔မွဳမ်ားရွိျခင္းေၾကာင့္ အြန္လိုင္းအသံုးျပဳရာတြင္ လံုျခံဳမွဳရွိေစရန္ ပိုျပီးလံု႕လစိုက္ထုတ္ရန္လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။ နည္းပညာအသစ္၊ အေဟာင္း ၊ သို႔မဟုတ္ လူကုိယ္တုိင္စံုစမ္းေထာင္လွမ္း ျခိမ္းေျခာက္မွဳမ်ား စသည္တုိ႔ကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ျပီး ထိုအေျခအေနအရပ္ရပ္တို႔သည္လည္း အျမဲေျပာင္းလဲႏုိင္ပါေသးသည္။

လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ အေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ား

ကြန္ပ်ဴတာရွိတဲ့လူတိုင္း လံုျခံဳေရးအတြက္ လုိက္နာသင့္သည့္ အဆင့္မ်ားရွိပါသည္။ ကိုယ့္ကြန္ရက္ထဲမွာ ရွိတဲ့ လွဳပ္ရွားတတ္ၾကြသူမ်ားႏွင့္သတ္ဆိုင္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ကာကြယ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ကိုယ့္ကရက္ဒစ္ကဒ္နံပတ္ ကိုလံုျခံဳေအာင္ ထိန္းသိမ္းျခင္း စသည္ျဖင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ကြဲျပားႏိုင္ေသာ္လည္း လိုအပ္တဲ့ tools အခ်ိဳ႕မွာ အတူတူပင္ျဖစ္ပါသည္။

ျပီးျပည့္စံုတဲ့ လံုျခံဳမွဳရွိပါတယ္လို႔ အာမခံတဲ့ ပရိုဂရမ္မ်ားကိုေတာ့ သတိထားသင့္ပါသည္။ အြန္လိုင္းလံုျခံဳေရး ဆိုသည္မွာ ေကာင္းမြန္တဲ့ ေဆာ့ဝဲမ်ားအျပင့္ လူ႔ဆင္ျခင္တံုတရားပါ အတူေပါင္းစီးဖို႔လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။ ဘယ္အရာကို အြန္လိုင္းေပၚတင္သင့္မတင္သင့္၊ ဘယ့္သူကိုယံုၾကည္သင့္ မယံုၾကည္သင့္ စသည္ျဖင့့္ နည္းပညာတစ္ခုတည္းျဖင့္ ေျဖဆိုလို႔မရတဲ့ ေမးခြန္းမ်ားစြာရွိပါသည္။ ၄င္းပရိုဂရမ္တုိ၏ ႔ဝက္ဆိုက္ေပၚတြင္ ထို tools ႏွင့္ပတ္သတ္၍ လစ္ဟာခ်က္မ်ား သတိျပဳရန္အခ်က္မ်ား စသည္တို႔ကိုေဖာ္ျပထားျခင္း - အသံုးျပဳျပီးသူမ်ား၏ မွတ္ခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပထားျခင္းမ်ား ရွိသည့္ tools မ်ားကို ေရြးခ်ယ္အသံုးျပဳသင့္ပါသည္။

မိမိတို႔၏ Operating System ကိုအျမဲ update လုပ္ပါ။ Operating Systems developers မ်ားအေနျဖင့္ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် install ျပဳလုပ္ရန္ Updates မ်ားကို ထုတ္ေပးပါလိမ့္မည္။ Update ျပဳလုပ္ရာတြင္ အလိုအေလွ်ာက္ update ျပဳလုပ္ျခင္းမ်ားျဖစ္ႏိုင္သလို update ျပဳလုပ္ရန္ command တခုရိုက္သြင္းျခင္း သို႔မဟုတ္ မိမိတို႔၏ system အား အနည္းငယ္ေျပာင္းလဲေပးျခင္း စသည္တို႔ျပဳလုပ္ရန္လိုအပ္ပါသည္။ တခ်ိဳ႕ update မ်ားသည္ မိမိတို႔၏ ကြန္ပ်ဴတာအား စြမ္းေဆာင္မွဳ ပိုေကာင္းေအာင္ျပင္ဆင္ေပးျခင္းမ်ားရွိသလို တခ်ိဳ႕ update မ်ားသည္ ကြန္ပ်ဴတာ၏ လံုျခံဳေရးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ ဟာကြက္မ်ားအား ျပဳျပင္ေပးျခင္းမ်ားရွိပါသည္။ တိုက္ခိုက္သ်မ်ားအေနျဖင့္ လံုျခံဳေရးဆုိင္ရာဟာကြက္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ရာတြင္ ျမန္ဆန္ေသာေၾကာင့္ (တခါတေလတြင္ update မလုပ္ႏိုင္ခင္ပင္ ရွာေဖြသြားႏိုင္ပါသည္) ထိုဟာကြက္မ်ားကို အလ်င္အျမန္ျပင္ဆင္သည့္သည္မွာ အလြန္အေရးၾကီးပါသည္။

Microsoft Windows ကိုအသံုးျပဳပါက anti-virus ေဆာ့ဝဲထည့္သြင္းျပီး အျမဲ update လုပ္ပါ။ Malware ဆိုသည္မွာ ေဒတာအခ်က္အလက္မ်ားကို ခိုးရန္ သို႔မဟုတ္ မိမိစက္အား အျခားရည္ရြယ္ခ်က္တခုခုျဖင့္ အသံုးခ်ႏိုင္ရန္ ေရးသားထားေသာ ေဆာ့ဝဲတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ Virus ၊ Malware စသည္တို႔သည္ ကြန္ပ်ဴတာတြင္း မိမိတို႔မသိေအာင္ ဝင္ေရာက္ျပင္ဆင္မွဳမ်ားလုပ္ႏိုင္ပါသည္။ ၄င္းတုိ႔သည္ အီးေမးမွတဆင့္၊ ကိုယ္သြားခဲ့ေသာ ဝက္ဆိုက္မွတဆင့္ သို႔မဟုတ္ မသကၤာဖြယ္မရွိေသာ ဖိုင္အစိတ္အပိုင္းမ်ားမွ တဆင့္ဝင္ေရာက္လာႏိုင္ပါသည္။ Anti-virus ထုတ္လုပ္သူမ်ားအေနျဖင့္ အသစ္အသစ္ေသာ ျခိမ္းေျခာက္မွဳမ်ားကို အျမဲေလ့လာစမ္းစစ္ျပီး ထို virus, malware စသည္တို႔အား ကြန္ပ်ဴတာမွ သိရွိပိတ္ပင္ႏိုင္ရန္ စာရင္းမ်ားျပဳလုပ္ရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ anti-virus ေဆာ့ဝဲအား အသစ္အသစ္ေသာ virus, malwares မ်ားကို သိရွိႏိုင္ရန္ အျမဲ Update လုပ္ေပးရန္လိုအပ္ပါသည္။

လံုျခံဳစိတ္ခ်ရေသာ password မ်ားကိုအသံုးျပဳပါ။ အၾကမ္းဖက္ျခိမ္းေျခာက္ျပီးေတာင္းဆိုမွဳကိုေတာ့ ဘယ္လို password မ်ိဳးကမွ မကာကြယ္ႏိုင္ေသာ္လည္း မွန္းဆရခကခဲေသာ password မ်ားေပးထားျခင္းျဖင့္ ကိုယ့္ password လံုျခံဳေရးကိုျမွင့္တင္ႏိုင္ပါသည္။ အကၡရာ၊ နံပါတ္၊ punctuation မ်ားေရာေႏွာထားေသာ password ကိုသံုးပါ။ အကၡရာ အၾကီးအေသး ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးကိုလည္းသံုးပါ။ မွန္းဆရန္လြယ္ကူတဲ့ မိမိနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ၊ ေမြးေန႔၊ တယ္လီဖုန္းနံပါတ္စတာေတြကို password အျဖစ္အသံုးမျပဳပါႏွင့္။

အခမဲ့လြတ္လပ္ေဆာ့ဝဲ (Free and open source softwares) FOSS မ်ားကိုအသံုးျပဳပါ။ Open source software မ်ားသည္ အသံုးျပဳႏိုင္ဆဲ အခ်ိန္မွာတြင္ အသံုးျပဳသူမ်ား softwares အင္ဂ်င္နီယာမ်ား က၄င္းႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ တိုးတတ္ ေျပာင္းလဲသင့္သည္မ်ားကိုလည္း ျပဳျပင္ ျပင္ဆင္လွ်က္ရွိၾကပါသည္။ Open Source Software မ်ားသည္ ေစ်းႏွဳန္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ တင္သြင္းခြင့္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ကၽြႏု္ပ္တို႔ အသံုးျပဳရေသာ တရားမဝင္ ေဆာ့ဝဲမ်ားထက္ လံုျခံဳေရးပိုင္းဆိုင္ရာ အားသာခ်က္အမ်ားၾကီးရွိပါသည္။ တရားမဝင္ ေဆာ့ဝဲမ်ားအတြက္ update မ်ားကို ျပဳလုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုေတာင္မွ ၄င္း update file မ်ားကိုရွာရန္အတြက္ စိတ္ခ်မွဳမရွိႏိုင္ေသာ လံုျခံဳေရး အာမမခံႏိုင္ေသာ ဝက္ဆိုက္အေျမာက္အမ်ားကို သြားေရာက္ရွာေဖြရပါသည္။ Open Source software မ်ားကိုေတာ့ ထုတ္လုပ္သူမ်ားကိုယ္တိုင္ အခမဲ့ျဖန္႔ခ်ီထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ လံုျခံဳေရးပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းခ်က္မ်ား ရွိပါက အသံုးျပဳသူ စိတ္ဝင္စားသူမ်ားမွ ေထာက္ျပႏိုင္ျပီး software အင္ဂ်င္နီယာမ်ားမွလည္း အလ်င္အျမန္ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ၾကပါလိမ့္မည္။

ကိုယ့္ရဲ႕ တည္ေနရာကို ဖြက္ေပးႏိုင္တဲ့ software ေတြကိုသံုးပါ။ အင္တာနက္ခ်ိတ္ဆက္မွဳရွိတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာတုိင္းမွာ IP လိပ္စာဆိုတာရွိပါတယ္။ လူအမ်ားသံုးႏိုင္တဲ့ “whois” ဝက္ဆိုက္ေတြမွာ IP လိပ္စာကိုရိုက္ထည့္လိုက္ရင္ေတာင္ ကိုယ္ဘယ္ေနရာမွာ သံုးေနတယ္ဆိုတာ အနီးစပ္ဆံုးသိႏိုင္ပါတယ္။ Proxy ေတြ၊ VPN နဲ႔ Tor ေတြက ကိုယ့္ရဲ႕ ကြန္နက္ရွင္ကို ကမာၻအဝွမ္းမွာရွိတဲ့ ဆာဗာတစ္ခု ကေန ၃ ခုအထိ ျဖတ္သြားေစပါတယ္။ ဆာဗာတစ္ခုတည္းကေန ျဖတ္သြားမယ္ဆိုရင္ ေတာ့ ကိုယ့္ ISP နဲ႔မျခား မိမိဘာေတြသြားလည္းဆုိတာ အဲ့ဒီ့ဆာဗာက သိႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္အသံုးျပဳတဲ့ proxy ကိုေတာ့ ISP ထက္ေတာ့ ပိုယံုၾကည္မွဳရွိႏိုင္ေပမယ့္ ဆာဗာတစ္ခုတည္းကုိ

သာျဖတ္သန္းသြားရရင္ ရင္ဆိုင္ႏိုင္တဲ့ အႏၱရယ္ေတြကေတာ့ ရွိတာ အတူတူပါပဲ။ Proxy, Tor နဲ႔ VPN တုိ႔အေၾကာင္းေရးသားထားေသာ section တြင္ ထိုအႏၱရယ္မ်ားအေၾကာင္းကို ပိုမိုေလ့လာႏိုင္ပါသည္။

Live CD ေတြ Bootable USB ေတြကိုသံုးပါ။ (OS တစ္ခုလံုးကို CD သို႔မဟုတ္ USB စတစ္မွ တစ္ဆင့္ စက္ထဲသုိ႔ install လုပ္စရာမလိုပဲ သံုးျခင္း) အမ်ားသံုးကြန္ပ်ဴတာတစ္လံုး သို႔မဟုတ္ စက္ထဲမွာ ကိုယ္ဘာေတြလုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ ေျခရာ မက်န္ေစခ်င္ရင္ protable သံုးႏိုင္တဲ့ Linux OS ရွိပါတယ္။

Portable program ေတြကိုသံုးပါ။Windows တင္ထားတဲ့စက္မွာ USB စတစ္မွတဆင့္ အလုပ္လုပ္တဲ့ အင္တာနက္ပိတ္ဆို႔ေက်ာ္လႊား ေဆာ့ဝဲေတြရွိပါတယ္။

ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အျမဲ Update လုပ္ပါ။ နည္းပညာတစ္မ်ိဳး ေဆာ့ဝဲတစ္မ်ိဳးက ဒီေန႔အလုပ္လုပ္ေပမယ့္ မနက္ျဖန္ အလုပ္လုပ္ခ်င္မွ လုပ္မွာပါ။ လံုျခံဳခ်င္မွ လံုျခံဳမွာပါ။ တကယ္လို႔ အခုခ်က္ခ်င္းၾကီးမလိုေသးရင္ေတာင္ အခ်က္အလက္ေတြ ဘယ္မွာရွိလည္းဆိုတာ သိေနပါေစ။ တကယ္လို႔ ၄င္းတို႔ ဝက္ဆိုက္ကိုပိတ္လိုက္တဲ့အခါမွာ ကိုယ္အသံုးျပဳတဲ့ software provider အေနနဲ႕ တျခားဘယ္လိုနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ အကူအညီေတြေပးေနလည္းဆိုတာေလ့လာထားပါ။

လူမွဳဆက္သြယ္ေရးကြန္ရက္ (Social networking site) မ်ားကိုလံုျခံဳေအာင္သံုးျခင္း

လြတ္လပ္မွဳမရွိတဲ့ တုိင္းျပည္ ဖိနိပ္မွဳရွိတဲ့တိုင္းျပည္ေတြမွာ လူမွဳကြန္ရက္ေတြကို အစိုးရမွ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမွဳေတြျပဳလုပ္လာၾကသည္မွာ ျခိမ္းေျခာက္မွဳတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ လူမွဳကြန္ရက္မ်ားသံုးကာ လူမွဳအဖြဲ႕အစည္းလွဳပ္ရွားမွဳေတြ၊ အြန္လုိင္းလွဳပ္ရွားမွဳေတြ သို႔မဟုတ္ citizen journalist လွဳပ္ရွားမွဳမ်ား အတြက္ ထိုလူမွဳကြန္ရက္မ်ားကို အသံုးျပဳေသာအခါ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခံရတတ္ပါသည္။

လူမွဳကြန္ရက္ေတြနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္တခ်က္ေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ပုဂၢလိက အခ်က္အလက္ေတြ၊ ကိုယ့္လွဳပ္ရွားမွဳေတြ ကိုယ့္အဆက္အသြယ္ အေၾကာင္းေတြကို တျခားသူေတြပါ access လုပ္လုိ႔ရေနတာပါပဲ။ နည္းပညာျမင့္မားလာသည္ႏွင့္အမွ် ဒီလူမွဳကြန္ရက္ေတြကို ဖုန္းေတြကပါတဆင့္ အသံုးျပဳလုိ႔ရလာတဲ့အတြက္ အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ တည္ေနရာကိုပါ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ်ေဖာ္ထုတ္လာႏိုင္ေသာေၾကာင့္ အႏၱရယ္လည္းရွိလာႏိုင္ပါတယ္။

ထိုေၾကာင့္ အေရးၾကီးေသာ ျပင္ဆင္ခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္ထားသင့္ပါတယ္။ ကၽြႏု္ပ္တို႔အေနျဖင့္-

ကိုယ္သံုးေသာ လူမွဳကြန္ရက္၏ မူလပါေသာ privacy settings အစား ပိုမိုအားေကာင္းေသာ privacy setting မ်ားအျဖစ္ကိုျပင္ဆင္ပါ
ဘယ္သူေတြနဲ႕ဘယ္လိုအခ်က္အလက္ေတြေဝမွ်ေနတယ္ဆိုတာ ေသေသခ်ာခ်ာသိေအာင္လုပ္ပါ
လူမွဳကြန္ရက္မွာပါေသာ geolocation (တည္ေနရာ) ႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ setting ကိုသိရွိ၍ ေျပာင္းလဲသင့္ပါက ေျပာင္းလဲပါ
အမွန္တကယ္သိျပီး ယံုၾကည္ရသူမ်ားသာ ကိုယ့္မိတ္ေဆြ စာရင္း (network) ထဲသို႔လက္ခံပါ
ေဝမွ်လိုက္ေသာ ကိုယ့္ပုဂၢလိက အခ်က္အလက္ေတြကို လံုျခံဳေအာင္ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ေသာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားကိုသာ ကိုယ့္ network ထဲသို႔လက္ခံပါ။ သို႔မဟုတ္ လံုျခံဳစြာ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ေအာင္ သင္ၾကားေပးပါ။
ဒါေပမယ့္ ဘယ္ေလာက္ကၽြမ္းက်င္တဲ့လူျဖစ္ပါေစ အၾကမ္းဖက္ျခိမ္းေျခာက္ျပီး ကိုယ့္အခ်က္အလက္ေတြကိုေတာင္းခံလာပါက ေပးမိသြားႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဘယ္သူ႔ကို ဘယ္အခ်က္အလက္ေတြ ေပးေနသလည္းဆိုတာကို ေသခ်ာ ကန္႔သတ္ထားရန္လိုအပ္ပါသည္။
အင္တာနက္ပိတ္ဆို႔ေက်ာ္လႊား tools ေတြသံုးျပီး လူမွဳကြန္ရက္ေတြကို သံုးေနတယ္ဆိုေပမယ့္ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာႏွင့္ ပတ္သတ္ေသာ လံုျခံဳမွဳကိုေတာ့ ေပးႏိုင္မွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိထားဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

Privacy Rights Clearinghouse မွထုတ္ေဝေသာ “Social Networking Privacy:How to be Safe, Secure and Social” ": http://www.privacyrights.org/social-networking-privacy/#general-tips တြင္ပိုမိုျပည့္စံုေအာင္ ဖတ္ရွဳႏိုင္ပါသည္။

အြန္လိုင္းဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္ထားေသာ လူမွဳေရးကြန္ရက္အား မည္သို႔ဝင္ေရာက္မည္နည္း

ေရွ႕မွာေဖာ္ျပမည့္အတိုင္း ဝက္ဆိုက္မ်ားကိုဝင္ရာတြင္ HTTPS ကိုသံုးရန္မွာ အေရးၾကီးပါသည္။ ကိုယ္သံုးေသာ လူမွဳကြန္ရက္က HTTPS ကိုသံုးခြင့္ျပဳပါက HTTPS ကိုခြ်င္းခ်က္မရွိသံုးျပီး default setting ထားထားရန္လည္း လိုအပ္ပါသည္။ ဥပမာ- Facebook တြင္ အျမဲ HTTPS ကိုသံုးမည္ဆိုပါက Account Settings > Account Security > Secure Browsing (https) တြင္ setting ခ်ိန္ႏိုင္ပါသည္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာဆိုရင္ https ကိုသံုးခ်င္းအားျဖင့္ ပိတ္ထားေသာ ဝက္ဆိုက္မ်ားကိုဝင္ေရာက္ ႏိုင္ပါသည္။ ဥပမာ- ျမန္မာျပည္တြင္ http://twitter.com ကိုပိတ္ထားျပီး https://twitter.com ကိုေတာ့ ဝင္လုိ႔ရႏိုင္ပါသည္။ မိမိ၏ လံုျခံဳေရးကိုလည္း ေကာင္းေစရမယ္ ၊ အြန္လိုင္းဆင္ဆာ ပိတ္ထားေသာ လူမွဳကြန္ရက္ ကိုလည္းဝင္ေရာက္ခ်င္တယ္ဆိုပါက SSH tunnel, VPN စသည္တုိ႔က web proxy တခုထက္ ပိုျပီးလံုျခံဳမွဳရွိေစပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Tor လိုမ်ိဳး anonymity (အမည္ဝွက္) tools ကိုသံုးတယ္ဆိုရင္ေတာင္ လူမွဳကြန္ရက္ေတြေပၚမွာ ကိုယ့္ရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြ အဆက္အသြယ္ေတြ၊ လူမွဳဆက္ႏြယ္ပံုေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ လြယ္ကူေစပါတယ္။

အမ်ားသံုးကြန္ပ်ဴတာ အသံုးျပဳရာအတြက္ လံုျခံဳေရး

ကမာၻလူဦးေရ၏ သိသာထင္ရွားေသာလူဦးေရႏွဳန္း အထူးသျဖင့္ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေနထိုင္သူမ်ားအဖို႕ ကိုယ္ပိုင္အင္တာနက္မရွိၾကပါ။ အေၾကာင္းမွာ အင္တာနက္ေစ်းႏွဳန္းျမင့္မားေသာေၾကာင့္ ၄င္း၊ ကြန္ပ်ဴတာပစၥည္းမ်ား လိုအပ္ေသာေၾကာင့္၄င္း ဆက္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ အခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ ၄င္း၊ လွ်ပ္စစ္ပိုင္းဆိုင္ရာအခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ ၄င္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။

ထိုလူမ်ားအဖို႔ အင္တာနက္ကို အဆင္ေျပေျပ ေငြေရးေၾကးေရးသက္သက္သာသာျဖင့္ သံုးႏိုင္ေသာတခုတည္းေသာ နည္းလမ္းသည္ အမ်ားသံုး အင္တာနက္ျဖင့္ သံုးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အင္တာနက္ ကေဖးမ်ား၊ PAC မ်ား၊ ေက်ာင္းမ်ား၊ စာၾကည့္တိုက္မ်ား တြင္သံုးျခင္းတို႔ကို ဆိုလိုပါသည္။

အမ်ားသံုးကြန္ပ်ဴတာ သံုးရျခင္း၏ အဓိက ေကာင္းက်ိဳးမ်ား

အမ်ားသံုးကြန္ပ်ဴတာျဖင့္ အင္တာနက္သံုးရာတြင္ ေကာင္းက်ိဳးမ်ားစြာရွိပါသည္။

ဝန္ထမ္းမ်ား တျခားအသံုးျပဳသူမ်ားထံမွ အင္တာနက္ပိတ္ဆို႔ေက်ာ္လႊားနည္းမ်ား အေၾကာင္း အကူအညီေတာင္းခံရယူႏိုင္ပါသည္။
အင္တာနက္ပိတ္ဆို႔ေက်ာ္လႊား ေဆာ့ဝဲမ်ား အဆင္သင့္အသံုးျပဳႏိုင္ရန္ ထည့္သြင္း ထားျပီးသားျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။
တျခားအသံုးျပဳသူမ်ားထံမွတဆင့္ အင္တာနက္ဆင္ဆာ ပိတ္ထားေသာ ဝက္ဆိုက္မ်ားေပၚမွ အခ်က္အလက္မ်ားအေၾကာင္းကို အျခားေသာ offline နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ သိရွိႏိုင္ျခင္း။
ကြန္ပ်ဴတာ စင္တာတခု၏ ပံုမွန္အသံုးျပဳသူတစ္ေယာက္လည္းမဟုတ္၊ အင္တာနက္အသံုးျပဳရန္အတြက္ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္မ်ားကိုလည္း ေပးရန္မလို၊ အြန္လိုင္းတြင္လည္း နာမည္အရင္းကိုအသံုးမျပဳပါက အြန္လုိင္းလွဳပ္ရွားမွဳကိုအေျခတည္၍ ထိုသူအား ေျခရာေကာက္စံုစမ္းရန္မွာ မလြယ္ကူလွပါ။

အမ်ားသံုးကြန္ပ်ဳတာမ်ား သံုးျခင္း၏ အႏၱရာယ္မ်ား

အမ်ားသံုးေနရာေတြမွာ အင္တာနက္သံုးတယ္ဆိုတာက ကိုယ့္အတြက္လံုျခံဳတယ္၊ သိုဝွက္တယ္လို႔ေျပာလို႔မရပါဘူး။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ကြန္ပ်ဴတာပိုင္ရွင္ သို႔မဟုတ္ ကိုယ့္အေရွ႕ကသံုးသြားတဲ့လူက ကိုယ္လုပ္သမွ်ေတြ ကိုယ္ရိုက္တ့ဲ password ေတြကို ဖမ္းယူတဲ့ ပရိုဂရမ္ေတြ လြယ္ကူစြာ ထည့္ထားၚႏိုင္ပါတယ္။ လံုျခံဳေရးႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ ေဆာ့ဝဲမ်ား ကိုလည္း အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေအာင္ ျပဳျပင္ထားႏိုင္ပါေသးတယ္။

ျမန္မာ၊ က်ဴးဘား တို႔ကဲ့သို႔ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ အင္တာနက္အသံုးျပဳသူမ်ားအေနျဖင့္ အင္တာနက္ဆိုင္ကို မိမိတို႕ရဲ႕ ႏိုင္ငံသားကဒ္ျပား ပါ့စပို႔စတာေတြႏွင့္ မွတ္ပံုတင္ဖုိ႔လိုအပ္ပါတယ္။ ထိုအခ်က္အလက္ေတြကို အင္တာနက္အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ အင္တာနက္အသံုးျပဳမွဳမွတ္တမ္းႏွင့္တကြ တြဲသိမ္းထားတတ္ပါတယ္။
ကြန္ပ်ဴတာမွ အသံုးျပဳခဲ့မွ် အခ်က္အလက္ေတြကို မွတ္တမ္းတင္ထားႏိုင္ပါတယ္။ (အင္တာနက္ အသံုးျပဳမွဳ၊ ေဒါင္းလုပ္ခ်ေသာဖိုင္မ်ား.. စသည္ျဖင့္)
အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕စက္ထဲမွာ ေဆာ့ဝဲ၊ ဟာဒ့္ဝဲ keylogger ေတြကိုထည့္သြင္းထားႏိုင္ပါတယ္။ ထို keylogger မ်ားသည္ ရုိက္သမွ် လက္ကြက္မ်ား၊ password မ်ား ကို အင္တာနက္ေပၚမေရာက္ႏိုင္ခင္ေတာင္ ဖမ္းယူႏိုင္ပါသည္။ ဗြီယက္နမ္တြင္ ဗြီယက္နမ္အကၡရာကို ရုိက္ထည့္ရန္ အသံုးျပဳႏိုင္ေသာ virtual keyboard တစ္ခုသည္ အင္တာနက္ဆိုင္မ်ား အမ်ားသံုး ကြန္ပ်ဴတာစင္တာမ်ားတြင္ အသံုးျပဳသူမ်ား၏ ရိုက္သမွ် အေၾကာင္းအရာမ်ားကို အစိုးရမွ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာရန္ အသံုးခ်ထားသည္။
အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ screen ေတြကိုလည္း အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် ပံုရိပ္ဖမ္းထားတဲ့ ေဆာ့ဝဲေတြလည္းရွိႏိုင္ပါတယ္၊ သို႔မဟုတ္ CCTV မွတဆင့္ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း၊ သို႔တည္းမဟုတ္ လူကိုယ္တိုင္ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း (အင္တာနက္ဆိုင္ဝန္ထမ္းမ်ားမွ ) မ်ားျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။

အင္တာနက္ဆင္ဆာႏွင့္ အမ်ားသံုးကြန္ပ်ဴတာမ်ား

အမ်ားသံုးအင္တာနက္စင္တာမ်ားတြင္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမွဳမ်ားအျပင္၊ ကန္႔သတ္ထားေသာ အင္တာနက္ကြန္နက္ရွင္မ်ား၊ တျခားေသာနည္းလမ္းမ်ား အင္တာနက္ပိတ္ဆို႔ေက်ာ္လႊားျခင္းကို တားဆီးမွဳမ်ား ရွိပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အင္တာနက္ဆိုင္ပိုင္ရွင္မ်ားသည္ ဥပေဒႏွင့္ျငိစြန္းေသာ ဝက္ဆုိက္မ်ားမၾကည့္ရဟူ၍ နံရံကပ္ ပိုစတာ ကပ္ထားၾကသည္။
အင္တာနက္ဆိုင္မ်ားကိုယ္၌က ေဆာ့ဝဲမ်ားအသံုးျပဳကာ ဝက္ဆိုက္မ်ား service မ်ားကို ထပ္ေလာင္း ပိတ္ပင္ထားျခင္းမိ်ဳး လုပ္ႏိုင္ပါသည္။
အသံုးျပဳသူမ်ားအေနျဖင့္လည္း ပတ္ဝန္းက်င္အေနအထားေၾကာင့္ အင္တာနက္ဆင္ဆာ ပိတ္ဆို႔ထားေသာ ဝက္ဆိုက္မ်ားကို ၾကည့္ရမွာ ဝန္ေလးလာၾကပါတယ္။ မိမိကိုယ္ကိုယ္ censor လုပ္ဖို႔တြန္းအားေပးသလိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ကြန္ပ်ဴတာမ်ားကိုလည္း ေဆာ့ဝဲေတြထည့္သြင္းလုိ႔မရေအာင္ ႏွင့္ USB stick ေတြအသံုးျပဳလုိ႔မရေအာင္ ျပဳလုပ္ထာပါးႏိုင္ပါတယ္။ က်ဴးဘားမွာဆိုရင္ အစိုးရကေန အင္တာနက္ဆိုင္မ်ားတြင္ ထိန္းခ်ဳပ္အသံုးျပဳရန္ AvilaLink ဆိုေသာ ေဆာ့ဝဲကို ေပးထားပါသည။ ထိုေဆာ့ဝဲသည္ USB stick မွတဆင့္ ေဆာ့ဝဲမ်ားသြင္းျခင္းကို တားျမစ္ေပးပါသည္။
ဆင္ဆာေက်ာ္တဲ့ tools ေတြကို ထည့္သံုးလို႔ရတဲ့ browsers ေတြပိတ္ထားျပီး Internet Explore တစ္ခုတည္း ဖြင့္ေပးထားတာမ်ိဳးေတြရွိႏိုင္ပါသည္။

အြန္လိုင္းလံုျခံဳေရးႏွင့္ ဆင္ဆာေက်ာ္လႊားျခင္းအတြက ္အေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ား

ကိုယ္သံုးေနရေသာ အမ်ားသံုးကြန္ပ်ဴတာစင္တာမ်ားေပၚမူတည္၍ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို ေလ့လာထားႏိုင္ပါသည္။

အထက္တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမွဳမ်ားအတိုင္းအတာကို ေလ့လာပါ။ (လံုျခံဳေရးကင္မရာ၊ လူကိုယ္တိုင္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျခင္း၊ keylogger ဟုေခၚေသာ ကီးဘုတ္တြင္ကိုယ္ရိုက္သမွ်ေဒတာမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္သိုမွီးျခင္းမ်ား)

အင္တာနက္ဆင္ဆာေက်ာ္လႊားသည့္ tools မ်ားအား USB stick မွတဆင့္သာ run ပါ။
Live CD ျဖင့္ run ေသာ ကိုယ္ ကြန္ထရိုး လုပ္ႏိုင္ေသာ OS ျဖင့္သံုးပါ။
အစဥ္တစိုက္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမွဳမ်ားအား ေရွာင္ရွားရန္ အင္တာနက္ဆိုင္ ခဏခဏေျပာင္းသံုးပါ၊ သို႔မဟုတ္ ကိုယ္ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရေသာ ဆိုင္တစ္ဆိုင္တြင္သာ အစဥ္အျမဲသံုးပါ။
အင္တာနက္ဆိုင္တြင္ အမ်ားသံုးကြန္ပ်ဴတာမ်ား သံုးမည့္အစား မိမိကိုယ္ပိုင္ laptop ကိုယူသြားပါ။

လံုျခံဳေရးႏွင့္ HTTPS

ပိတ္ဆို႔မွဳမ်ားရွိေသာ အခိ်ဳ႕နက္ေဝ့ါမ်ားသည္ keyword (စကားလံုးအလိုက္) စီစစ္ျခင္းျဖင့္ အဓိက ပိတ္ဆို႔တတ္ပါသည္။ ဥပမာ-ထိုကြန္ရက္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမွဳေရး၊ ယဥ္ေက်းမွဳႏွင့္ပတ္သတ္၍ ၄င္းတို႔မလိုလားေသာ စကားလံုးမ်ားအလိုက္ ပိတ္ဆို႔မွဳမ်ားျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။ ထိုသို႔ပိတ္ဆို႔မွဳကို နည္းပညာဆိုင္ရာခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္သေယာင္လည္း ျပဳလုပ္တတ္ပါသည္။ ဥပမာ- ကိုယ္ရွာလိုက္ေသာစကားလံုးတစ္ခုခုကို မရွာေစခ်င္ပါက နည္းပညာခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္တစ္ခုခုျဖစ္သေယာင္ ျပသလာပါလိမ့္မည္။ ထုိအခါ အသံုးျပဳသူအေနျဖင့္ ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္ျခင္းအား အျပစ္မတင္ျဖစ္ေတာ့ပါ။

အင္တာနက္ဆက္သြယ္မွဳ လမ္းေၾကာင္းပါ အခ်က္အလက္မ်ားအား ဝွက္စာ (encrypt) မလုပ္ထားပါက ISP ရွိ ကြန္ရက္ပစၥည္းကိရယာမ်ားျဖစ္ေသာ routers မ်ား firewalls မ်ားမွ ဖတ္ႏိုင္ျပီး စကားလံုး ကိုအေျခခံေသာ ပိတ္ဆို႔မွဳမ်ားကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ထိုသုိ႔ ဆက္သြယ္မွဳလမ္းေၾကာင္းမ်ားကို ဝွက္ထားျခင္းအားျဖင့္ နက္ေဝ့ါကိရိယာမ်ားက ဆက္သြယ္ေသာ စကားလံုးအခ်က္အလက္ကို ဖတ္ရန္မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ေသာေၾကာင့္ ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္ရန္ ခက္ခဲပါလိမ့္မည္.

ဝွက္စာ (encrypt) ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ မိမိ၏ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းမ်ားကို လံုျခံဳေစရံုသာမက နက္ေဝ့ါဆိုင္ရာပစၥည္းမ်ား ဝင္ေရာက္ေထာက္လွမ္းျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

HTTPS ဆိုသည္မွာအဘယ္နည္း

HTTPS ဆိုသည္မွာ ဝက္ဆိုင္ေတြကိုၾကည့္ရာတြင္အသံုးျပဳသည့္ စနစ္ ျဖစ္ေသာHTTP ၏ လံုျခံဳေသာ ဗားရွင္းျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းသည္ ဝက္ဆိုင္မ်ားကိုၾကည့္ရာတြင္ ၾကားမွေထာက္လွမ္း ၾကားျဖတ္ျခင္းမ်ားမျပဳလုပ္ႏိုင္ေအာင္ လံုျခံဳေရးအဆင့္ျမွင့္ေပးထားပါသည္။ HTTPS ကိုအသံုးျပဳျခင္းအားျဖင့္ ကြန္ရက္ေအာ္ပေရတာမ်ားမွ ဝက္ဆုိက္၏ ဘယ္ေနရာကိုအသံုးျပဳေနသည္၊ ဘယ္လိုအခ်က္အလက္မ်ား ေပးပို႔ရယူေနသည္ဆိုတာကို ေထာက္လွမ္းျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးပါသည္။ HTTPS အားနာမည္ၾကီးေသာ browser အကုန္လံုးတြင္ ေထာက္ပံ့ေပးထားေသာေၾကာင့္ HTTPS ကိုအသံုးျပဳရန္အတြက္ မည္သည့္ ေဆာ့ဝဲ မွ ထပ္ျပီး တပ္ဆင္ရန္ မလိုအပ္ပါ။

ဝက္ဆိုက္တစ္ခုကို HTTPS ျဖင့္အသံုးျပဳႏိုင္ပါက ဝက္ဆိုင္လိပ္စာအစတြင္ http:// အစား https:// ရိုက္ထည့္ျပီး ထို ဝက္ဆိုက္၏ ပုိမိုလံုျခံဳေသာ ဗားရွင္းအားအသံုးျပဳႏိုင္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ မိမိသံုးေနေသာ ဝက္ဆုိက္သည္ လံုျခံဳမွဳရွိမရွိအား ဝက္ဆိုက္လိပ္စာ ဘားတန္းတြင္ ၾကည့္ျပီး https:// ျဖင့္စမစ စစ္ေဆးႏိုင္ပါသည္။

ဝက္ဆိုက္တိုင္းတြင္ HTTPS ဗားရွင္းမရွိၾကပါ။ ေျပာရရင္ ၁၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းထက္နည္းမည္ထင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ HTTPS ဗားရွင္း ရွိတဲ့အထဲတြင္ နာမည္ၾကီးေသာ ဝက္ဆိုက္အေတာ္အမ်ားေတာ့ပါပါသည္။ ဝက္ဆိုက္တစ္ခုကိုလည္း HTTPS နဲ႔အသံုးျပဳႏိုင္ေအာင္ ထိုဝက္ဆိုက္လႊင့္သူမွ အထူးျပဳျပင္သတ္မွတ္ထားမွ ရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အင္တာနက္ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ပညာရွင္မ်ားက ဝက္ဆိုက္လႊင့္သူမ်ားကို HTTPS အား အခ်ိန္တိုင္းအသံုးျပဳရန္ ႏွိဳးေဆာင္လွ်က္ရွိပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ HTTPS ကိုေထာက္ပံ့ေပးေသာဝက္ဆိုက္မ်ားသည္လည္း တျဖည္းျဖည္း အေရအတြက္ တိုးတက္လွ်က္ရွိပါသည္။

ဝက္ဆိုက္တစ္ခုအား HTTPS ျဖင့္ဝင္မရပါက မိမိအသံုးျပဳေနေသာ နက္ေဝ့ါက ထိုဝက္ဆိုက္အား ပိတ္ဆို႔ထားသည္ဟု မယူဆေစခ်င္ပါ။ ရိုးရွင္းစြာပဲ ထိုဆိုက္အေနျဖင့္ HTTPS ကိုအေထာက္အပံ့မျပဳလုပ္ထားဘူးဆုိတာလည္းျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေပမယ့္ ထုိဝက္ဆိုက္အား HTTPS ဗားရွင္းျဖင့္ရသည္ကို သင္ေသခ်ာသိေနေပမယ့္ ဝင္လို႔မရပါက ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းမ်ားအား တစ္ေယာက္ေယာက္မွ အေသအခ်ာ ပိတ္ဆို႔မွဳမ်ားျပဳလုပ္ထားပါက လည္း error message မ်ားေပၚလာႏိုင္ပါသည္။

HTTPS ကိုေထာက္ပံ့ေပးေသာ ဝက္ဆိုက္အခ်ိဳ႕

HTTPS ကိုေထာက္ပံ့ေပးထားေသာ နာမည္ၾကီး ဝက္ဆိုက္အခ်ိဳ႕ကိုေအာက္တြင္ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အခ်ိဳ႕ဝက္ဆိုက္မ်ားတြင္ HTTPS ျဖင့္အသံုးျပဳႏိုင္သလို မသံုးဘဲႏွင့္ၾကည့္လွ်င္လည္းရႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ HTTPS ၏ အက်ိဳးမ်ားကိုအျပည့္ရရန္အတြက္ HTTPS ဗားရွင္းျဖင့္သာ ဝင္ေရာက္ၾကည့္ရွဳသင့္ပါသည္။

ဝက္ဆိုက္အမည္	လံုျခံဳမွဳမရွိေသာ (HTTP) ဗားရွင္း	လံုျခံဳေသာ (HTTPS) ဗားရွင္း
Facebook	http://www.facebook.com/	https://www.facebook.com/
Gmail	http://mail.google.com/	https://mail.google.com/
Google Search	http://www.google.com/	https://encrypted.google.com/
Twitter	http://twitter.com/	https://twitter.com/
Wikipedia	http://en.wikipedia.org/	https://secure.wikimedia.org/wikipedia/en/wiki/
Windows Live Mail (MSN Hotmail)	http://mail.live.com/ http://www.hotmail.com/	https://mail.live.com/

ဥပမာအားျဖင့္ http://www.google.com အစား https://encrypted.google.com တြင္ ရွာပါက နက္ေဝ့ါထိန္းသိမ္းသူအေနျဖင့္ ဘယ္အေၾကာင္းအရာကိုရွာေနမွန္း မသိႏိုင္ေတာ့ဘဲ ၄င္းတို႔မလိုလားေသာ စကားလံုးမ်ားမပါလာေအာင္ ပိတ္ဆို႔ျခင္းမ်ား မျပဳလုပ္ႏုိင္ပါ။ အလားတူစြာပဲ http://twitter.com အစား https://twitter.com ျဖင့္အသံုးျပဳပါက နက္ေဝ့ါထိန္းသိမ္းသူအေနျဖင့္ မိမိဘယ္ tweets ေတြကိုဖတ္ေနသည္၊ ဘယ္ tags ေတြကိုရွာေနသည္၊ ဘာေတြေရးတင္ေနသည္၊ ဘယ္အက္ေကာန္႔ျဖင့္ဝင္ေနသည္ စသည္မ်ားကို မသိႏိုင္ပါ။ (ဒါေပမယ့္ နက္ေဝ့ါထိန္းသိမ္းသူအေနျဖင့္ twitter အား https ျဖင့္မဝင္ႏိုင္ေအာင္ ပိတ္ဆို႔ထားႏိုင္ပါသည္။

HTTPS ႏွင့္ SSL

HTTPS သည္ TLS (Transport Layer Security) သို႔မဟုတ္ SSL(Secure Sockets Layer) ဟုေခၚေသာ အင္တာနက္လံုျခံဳေရးဆက္သြယ္စနစ္ကိိုအသံုးျပဳပါသည္။ ဝက္ဆိုက္တစ္ခုကို SSL သံုးထားသည္တုိ႔ SSL ဆိုက္ျဖစ္သည္ဟု လူေတြေျပာတာ ၾကားဖူးပါလိမ့္မည္။ ဆိုလိုရင္းကေတာ့ ထိုဝက္ဆိုက္အား HTTPS ပံ့ပိုးေပးထားျပီး HTTPS မွၾကည့္ႏိုင္သည္ဟု ဆိုလိုပါသည္။

HTTPS ကိုအသံုးျပဳ၍ ပိတ္ဆို႔ျခင္းမ်ားကိုေက်ာ္ျဖတ္သည့္ နည္းပညာ

Encrypt လုပ္ထားသည့္ အပိတ္အဆို႔ေက်ာ္ခြျခင္းနည္းပညာသည္ HTTPS အသံုးျပဳျခင္းကို အစားထားျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ အျခားေသာရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ အသံုးျပဳျခင္းျဖစ္သည္။

VPNs၊ ပေရာက္စီႏွင့္ Tor အပါအဝင္ အပိတ္အဆို႔ေက်ာ္ခြျခင္းနည္းလမ္းအမ်ားစုသည္ ပိတ္ဆို႔ထားသည့္ ဆိုဒ္မ်ားကို ၾကည့္ရႈရာတြင္ ပိတ္ဆို႔မႈေက်ာ္ခြသည့္ နည္းလမ္းကိုအသံုးျပဳထားဆဲတြင္ HTTPS ကိုအသံုးျပဳၿပီး ၾကည့္ရႈ၍ ရဆဲျဖစ္သည္။ ထိုနည္းလမ္းသည္ လံုၿခံဳမႈကိုပိုျမွင့္တင္ေပးၿပီး ပိတ္ဆို႔မႈေက်ာ္ျဖတ္ဖို႔ဝန္ေဆာင္ေပးသည့္ provider ကိုပင္ သင္ၾကည့္ရႈအသံုးျပဳေနသည္မ်ားကို မသိေအာင္ တားဆီးေပးႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဝန္ေဆာင္မႈေပးသည့္ Provider ကို (သို႔မဟုတ္ Provider အသံုးျပဳသည့္ ကြန္ယက္ကို) ရင္းႏီွးကၽြမ္းဝင္ၿပီးသားျဖစ္သည့္တိုင္ ထိုကြန္ယက္မ်ား ပ်က္ဆီး၍ သင့္ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအခ်က္အလက္မ်ားကို ေပးလိုက္မည္ကို မစိုးရိမ္ရေတာ့ေပ။

Tor ကဲ့သို႔ေသာ ပိတ္ဆို႔မႈေက်ာ္ခြသည့္နည္းပညာ တီထြင္သူမ်ားသည္ သူတို႔ကိုယ္တိုင္က သံုးစဲြသူမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ျခင္းမ်ားမရွိေစရန္ သံုးစဲြသူမ်ားအား https ျဖင့္အၿမဲသံုးရန္ တိုက္တြန္းၾကသည္။ https://blog.torproject.org/blog/plaintext-over-tor-still-plaintext တြင္ အေသးစိတ္ကိုဖတ္ႏိုင္ပါသည္။ မည္သည့္ ပိတ္ဆို႔မႈကိုေက်ာ္ခြသည့္ နည္းပညာကို သံုးေနသည္ျဖစ္ေစ အခြင့္ရတိုင္း https သံုးျခင္းအေလ့အက်င့္သည္ အမွန္ပင္ေကာင္းေသာအေလ့ျဖစ္ပါသည္။

HTTPS အသံုးျပဳရန္ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား

သင္မၾကာခဏၾကည့္ရႈေနက် ဝက္ဆိုက္စာမ်က္ႏွာကို ေနာက္တစ္ႀကိမ္ျပန္ၾကည့္ခ်င္လွ်င္ လိပ္စာအစအဆံုးရိုက္ရန္မလိုေအာင္ bookmark မွတ္ေသာအခါ မလုံၿခံဳသည့္ (s မပါေသာ)ဗားရွငး္ျဖင့္ မမွတ္ထားပဲ လံုၿခံဳသည့္ (s ပါေသာ)ဗားရွင္းျဖင့္ မွတ္ထားပါ။

Firefox အသံုးျပဳပါက https ျဖင့္ အသံုးျပဳႏိုင္သည့္ ဝက္ဆိုက္တိုင္းကို https ျဖင့္ အလိုအေလ်ာက္ ၾကည့္ရႈအသံုးျပဳေပးမည့္ extension ျဖစ္သည့္ HTTPS Everywhere ကို ထည့္သြင္းထားပါ။ https://www.eff.org/https-everywhere/ တြင္ ရႏိုင္ပါသည္။

HTTPS အသံုးမျပဳလွ်င္ ရင္ဆိုင္ႏိုင္ဖြယ္ အႏၱရယ္မ်ား

HTTPS ျဖင့္ အသံုးမျပဳပါက ISP သို႔မဟုတ္ national firewall operator စသည့္ သင္၏ ကြန္ယက္ထိန္းခ်ဳပ္သူမ်ားက သင္သြားေရာက္ၾကည့္ရႈသည့္ စာမ်က္ႏွာတိုင္းမွ အေၾကာင္းအရာမ်ားအပါအဝင္ သင္လုပ္ကိုင္သမွ်အရာတိုင္းကို မွတ္တမ္းသိမ္းဆည္းထားႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေနာက္တြင္ ထိုအခ်က္အလက္မ်ားကိုအသံုးျပဳၿပီး စာမ်က္ႏွာမ်ားကို ပိတ္ဆို႔ျခင္း သို႔မဟုတ္ မွတ္တမး္ယူျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ရင္း သင့္ကိုတားဆီးလာႏိုင္ပါသည္။ ထိုစာမ်က္ႏွာ အေၾကာင္းအရာမ်ား၊ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ျပင္ဆင္ဖ်က္ပစ္ျခင္း၊ သင့္ကြန္ပ်ဴတာထဲကို တိတ္တဆိတ္ ဝင္ေရာက္ၾကည့္ရႈႏိုင္သည့္ ေဆာ့ဖ္ဝဲမ်ားထည့္သြင္းထားျခင္းမ်ားလည္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါေသးသည္။ ထုိအေၾကာင္းမ်ားအျပင္ ထိုကြန္ယက္ကိုအသံုးျပဳေနသည့္ အျခားေသာအသံုးျပဳသူမ်ားကလည္း ကြန္ယက္ထိန္းခ်ဳပ္သူ မဟုတ္သည့္တိုင္ ထိုအရာမ်ားကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။

၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ Firesheep ဟုေခၚသည့္ ပရိုဂရမ္တစ္ခုကိုအသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ ကြန္ယက္ေပၚမွာရွိသည့္ အျခားေသာ အသံုးျပဳသူမ်ား၏ လူမႈေရးကြန္ယက္အေကာင့္မ်ားကို အလြန္လြယ္ကူစြာ ရယူသြားႏိုင္ေၾကာင္း စံုစမ္းသိရွိခဲ့ရသည္။ ထိုကဲ့သို႔ လြယ္ကူစြာျပဳလုပ္ႏိုင္ျခင္းမွာ Firesheep ကိုတီထြင္စဥ္က လူမႈေရးကြန္ယက္ဆိုက္မ်ားသည္ HTTPS ျဖင့္ အသံုးျပဳ၍မရေသးဘဲ အနည္းငယ္ေသာအခ်က္အလက္မ်ားကိုသာ ကာကြယ္ရန္ ကန္႔သတ္ထားျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထိုျဖစ္ရပ္သည္ ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာမ်ားတြင္ ဂယက္ရိုက္သြားေစၿပီး ဝက္ဆိုက္စာမ်က္ႏွာမ်ားကို HTTPS ျဖင့္အသံုးျပဳရန္ သို႔မဟုတ္ HTTPS ျဖင့္အသံုးျပဳလိုပါက ျပဳႏိုင္ရန္ေရြးခ်ယ္မႈေပးျခင္းကို ထည့္သြင္းေစခဲ့သည္။ ထိုသုိ႔ေသာအားျဖင့္ နည္းပညာပိုင္းအားနည္းသူမ်ားအေနျဖင့္လည္း သူတို႔ကိုယ္ပိုင္အေကာင့္မ်ားကို အျခားသူမ်ားေဖာက္ထြင္းအသံုးျပဳျခင္းမွ ကာကြယ္ၿပီးသားျဖစ္ခဲ့သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ တူနီးရွားႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈတစ္ခုအတြင္း တူနီရွားအစိုးရသည္ Facebook မူလဆိုဒ္နဲ႔ အသံုးျပဳသူမ်ားအၾကား ၾကားျဖတ္ဝင္ေရာက္ျခငး္ျဖင့္ အသံုးျပဳသူမ်ား၏ ပတ္စ္ေဝ့ါမ်ားကို ခိုးယူခဲ့သည္။ Facebook ၏ ေလာ့ဂ္အင္ စာမ်က္ႏွာကို ေဆာ့ဖ္ဝဲတစ္ခုျဖင့္ ျပင္ဆင္လိုက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး အသံုးျပဳသူမ်ား ပတ္စ္ေဝ့ါရိုက္ထည့္ခ်ိန္တြင္ အစိုးရက ပတ္စ္ေဝ့ါေကာ္ပီမ်ား ရယူသြားျဖင္းျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ေသာ ျပင္ဆင္မႈသည္ နည္းပညာပိုင္းအရ မည္သည့္ နက္ေဝ့ါေအာ္ပေရတာမဆို ႀကိဳက္ရာအခ်ိန္တြင္ လြယ္ကူစြာ ျပင္ဆင္ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ သိရွိရသေလာက္ဆိုလွ်င္ တူနီရွားမွ HTTPS ျဖင့္ Facebook အသံုးျပဳသူမ်ားသည္ ထိုတိုက္ခိုက္ခိုးယူမႈမွ လံုးဝလံုၿခံဳခဲ့ပါသည္။

HTTPS အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ ရရွိမည့္အက်ိဳးဆက္မ်ား

ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ HTTP သံုးျခင္းထက္ HTTPS ျဖင့္သံုးျခင္းကသာ ပိုမိုလံုၿခံဳပါသည္။ တစ္ခုခုအမွားအယြင္းရွိခဲ့လွ်င္ပင္ သင့္အဆက္အသြယ္မ်ားကို လွ်ိဳ႕ဝွက္ေထာက္လွမ္းျခင္း သို႔မဟုတ္ စစ္ေၾကာျခင္းမ်ား မျပဳလုပ္ႏိုင္ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ HTTPS သံုးလု႔ိရမည္ဆိုလွ်င္ သံုးသာသံုးပါ (သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ encrypt ျပဳလုပ္ သံုးစဲြျခင္းကို ဥပေဒအရ တားျမစ္သည့္စည္းမ်ဥ္းမ်ားရွိေနသည္ကိုေတာ့ သတိျပဳပါ)။ မည္သုိ႔ဆိုေစ HTTPS က အျပည့္အဝ မကာကြယ္ေပးႏိုင္သည့္ အေျခအေနမ်ားလည္း ရွိေနပါသည္။

Certificate သတိေပးခ်က္မ်ား

တခါတရံတြင္ ဝက္စာမ်က္ႏွာတစ္ခုကို HTTPS ျဖင့္ၾကည့္ရႈရန္ႀကိဳးုစားေသာအခါ ဘေရာက္ဇာက သင့္ကို ဝက္စာမ်က္ႏွာ၏ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ဆာတီဖီကိတ္တြင္ ျပႆနာရွိေနသည္ဟု သတိေပးခ်က္ျပသတတ္ပါသည္။ ထိုဆာတီဖီကိတ္သည္ ခ်ိတ္ဆက္မႈ၏လံုၿခံဳေရးကို ေသခ်ာေစရန္အတြက္ အသံုးျပဳထားျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုသတိေပးခ်က္သည္ သင့္ကိုတိုက္ခိုက္ခံရမႈမွ လြတ္ေျမာက္ရန္ ကာကြယ္ေပးျခင္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လ်စ္လ်ဴမရႈလိုက္ပါႏွင့္။ ဆာတီဖီကိတ္ သတိေပးခ်က္ကို လ်စ္လ်ဴရႈေက်ာ္လိုက္လွ်င္ ဝက္စာမ်က္ႏွာကို ဆက္လက္ၾကည့္ရႈအသံုးျပဳေနႏိုင္ေသာ္လည္း HTTPS နည္းပညာျဖင့္ သင့္ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းမ်ားကို ကာကြယ္ေပးရာတြင္ အကန္႔အသတ္ျဖစ္သြားပါလိမ့္မည္။ ထိုသို႔ေသာအခါမ်ိဳးတြင္ သင္အသံုးျပဳေနေသာ ဆိုက္သည္ မူလ HTTP ဆက္သြယ္မႈလမ္းေၾကာင္းႏွင့္ ဘာမွပိုထူးျခားလံုၿခံဳမည္မဟုတ္ပါ။

ဆာတီဖီကိတ္သတိေပးခ်က္ကို မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေတြ႔ရွိလိုက္ပါက ထိုဝက္ဆိုက္ကို ထိန္းခ်ဳပ္သည့္ webmaster ထံ ထိုျပႆနာကို ေျဖရွင္းရန္တိုက္တြန္းျခင္း ေမးလ္ျဖင့္အေၾကာင္းၾကားေပးသင့္ပါသည္။

ဝဘ္ပေရာက္စီအခ်ိဳ႕ကဲ့သို႔ေသာ တစ္ခုခ်င္းသတ္မွတ္ထားသည့္ HTTPS စာမ်က္ႏွာကိုအသံုးျပဳပါက ဆာတီဖီကိတ္အယ္ရာေတ႔ြရွိႏိုင္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ ထိုဆာတီဖီကိတ္သည္ ကိုယ္တိုင္သတ္မွတ္ေပးရမည့္အရာျဖစ္ၿပီး သင့္ဆက္သြယ္မႈလမ္းေၾကာင္းကို ၾကားျဖတ္ႏိုင္ျခင္းရွိမရွိကို ဆံုးျဖတ္ေပးႏိုင္သည့္ အေျခခံအခ်က္ကို သင့္ဝက္ဘေရာက္ဇာက ပံ့ပိုးေပးျခင္းမရွိေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ေသာ စာမ်က္ႏွာမ်ားအတြက္ အသံုးျပဳခ်င္သည္ဆိုလွ်င္ ကိုယ္တိုင္ ဆာတီဖီကိတ္ သတ္မွတ္ေပးျခင္းမွလဲြ၍ အျခားေရြးရင္မရွိပါ။ သို႔ေသာ္ အီးေမးလ္သို႔မဟုတ္ မက္ေဆ့ခ်္ကဲ့သို႔ေသာ အျခားလမ္းေၾကာင္းမ်ားမွတဆင့္ ထိုဆာတီဖီကိတ္သည္ သင္လိုခ်င္ေသာ အရာျဖစ္ေၾကာင္း အတည္ျပဳေပး၍လည္း ရသကဲ့သို႔ အျခားကြန္ပ်ဴတာအသံုးျပဳၿပီး အျခားအင္တာနက္ကြန္နက္ရွင္ျဖင့္ ၾကည့္လွ်င္လည္း ထိုကဲ့သို႔ အလားတူ ျဖစ္မျဖစ္ စစ္ေဆးႏိုင္ပါသည္။

ေရာေထြးအေၾကာင္းအရာမ်ား

ဝက္စာမ်က္ႏွာတစ္ခုသည္ ပံုမွန္အားျဖင့္ အျခားေသာစာမ်က္ႏွာတစ္ခုခ်င္းစီမွ သီးျခားကူးေျပာင္းလာေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားစြာတို႔ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။ တခါတရံတြင္ တခ်ိဳဳ႕ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားအတြက္ HTTPS ျဖင့္အသံုးျပဳႏိုင္ေသာ္လည္း တခ်ိဳဳ႕ေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားအတြက္ မလံုၿခံဳေသာ HTTP ျဖင့္သာ အသံုးျပဳႏိုင္ျခင္းမ်ားရွိပါသည္။ ဥပမာ- ထိုစာမ်က္ႏွာရွိ တခ်ိဳ႕ေသာ ရုပ္ပံုမ်ားအတြက္

HTTP ျဖင့္သာၾကည့္ရႈႏိုင္ျခင္းမ်ဳိးျဖစ္သည္။ ၂၀၁၁ ေဖေဖာ္ဝါရီတြင္ ဝီကီပီးဒီးယား၏ လံုၿခံဳမႈရွိေသာ ဝက္စာမ်က္ႏွာတြင္ ထိုျပႆနာမ်ိဳးျဖစ္ခဲ့သည္။ ဝီကီပီးဒီးယားတြင္ စာမ်ားကို HTTPS အသံုးျပဳ၍ ၾကည့္ရႈႏိုင္ေသာ္လည္း ရုပ္ပံုမ်ားကေတာ့ HTTP ျဖင့္သာ ၾကည့္ရႈႏိုင္ခဲ့ၿပီး တခ်ိဳ႕ရုပ္ပံုမ်ားသည္ ေပ်ာက္ေနၿပီး ပိတ္ဆို႔ထားျခင္းလည္းခံရသည့္အျပင္ မည္သည့္ ဝီကီပီးဒီးယားစာမ်က္ႏွာကို မည္သူဖတ္ရႈေနသည္ကိုပါ ျပသေနခဲ့သည္။

ဝက္စာမ်က္ႏွာ၏ မလံုျခံဳေသာ HTTP ဗားရွင္းအား ခ်ိတ္ဆက္ျခင္း

အခ်ိဳ႕စာမ်က္ႏွာမ်ားသည္ HTTPS ကို ကန္႔သတ္မႈမ်ားျဖင့္အသံုးျပဳၾကၿပီး အသံုးျပဳသူက HTTPS ျဖင့္ သီးသန္႔ဝင္ေရာက္သည့္တိုင္ မလံုၿခံဳသည့္ HTTP ျဖင့္ ျပန္လည္သံုးစဲြရန္ တြန္းအားေပးတတ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ အခ်ိဳ႕ စာမ်က္ႏွာမ်ားသည္ အသံုးျပဳသူက သူ၏ကိုယ္ပိုင္ အခ်က္အလက္မ်ား ရိုက္သြင္းရသည့္ ေလာ့ဂ္အင္ဝင္ခ်ိန္စာမ်က္ႏွာတြင္ HTTPS ကို အသံုးျပဳေသာ္လည္း ေလာ့ဂ္အင္ဝင္ေရာက္ၿပီးသြား၍ အျခားစာမ်က္ႏွာမ်ားဆီ ေရာက္ရွိခ်ိန္တြင္ HTTP ကိုသာ ျပန္လည္အသံုးျပဳေစသည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ အေျပာင္းအလဲသည္ အသံုးျပဳသူ၏ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ရယူသြားႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စာမ်က္ႏွာတစ္ခုကို ၾကည့္ရႈေနစဥ္တြင္ မလံုၿခံဳေသာအေျခအေနသို႔ ျပန္ေရာက္သြားပါက သင္သည္ HTTPS ျဖင့္ ဆက္လက္ ကာကြယ္ထားျခင္းမရွိေတာ့ဆိုသည္ကို သတိျပဳသင့္ပါသည္။

HTTPS အားပိတ္ဆို႔ထားေသာ networks ႏွင့္ firewalls မ်ား

ေစာင့္ၾကည့္မႈမ်ားႏွင့္ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို HTTPS က ေႏွာင့္ေႏွးေစသျဖင့္ တခ်ိဳ႕ေသာ ကြန္ယက္မ်ားသည္ ဝက္စာမ်က္ႏွာမ်ားအတြက္ HTTPS ျဖင့္ဝင္ေရာက္ျခင္းကို လံုးဝပိတ္ဆို႔ထားၿပီး HTTPS ကို အသံုးျပဳ၍မရေအာင္ ပိတ္ထားသည္။ ထိုအခါမ်ိဳးတြင္ ထိုကြန္ယက္မ်ားကို အသံုးျပဳခ်ိန္၌ ဝက္စာမ်က္ႏွာမ်ားကို ၾကည့္ခ်ိန္တြင္ မလံုၿခံဳေသာအေျခအေနျဖင့္ ၾကည့္ရန္ကန္႔သတ္ခံထားရႏိုင္ပါသည္။ HTTPS ကို ပိတ္ထားသျဖင့္ ထိုစာမ်က္ႏွာကို ဝင္ေရာက္ၾကည့္ရႈ၍ မရႏိုင္ျခင္းျဖစ္တတ္ပါသည္။ HTTPS Everywhere သို႔မဟုတ္ ထိုကဲ့သို႔ေသာ ေဆာ့ဖ္ဝဲကိုအသံုးျပဳထားပါက ထိုေဆာ့ဖ္ဝဲသည္ မလံုၿခံဳေသာခ်ိတ္ဆက္မႈကို ခြင့္မျပဳသျဖင့္ အခ်ိဳ႕စာမ်က္ႏွာမ်ားကို လံုးဝဝင္ေရာက္ႏိုင္မည္မဟုတ္ပါ။

သင့္ကြန္ယက္တြင္ HTTPS ကိုပိတ္ဆို႔ထားပါက ထိုကြန္ယက္ရွိ သင္ၾကည့္ရႈလုပ္ကိုင္ေနသမွ်အားလံုးကို ထိုကြန္ယက္ထိန္းခ်ဳပ္သူက ၾကည့္ျမင္သိမ္းဆည္းႏိုင္သည္ဟု ယူဆရပါမည္။ ထိုအခါတြင္ တျခားပံုစံတစ္မ်ိဳးျဖင့္ encrypt လုပ္ေပးသည့္ VPNs ႏွင့္ SSH ပေရာက္စီတို႔ကဲ့သို႔ အျခားေသာ အပိတ္အဆို႔ေက်ာ္ခြသည့္ နည္းပညာမ်ားကို အသံုးျပဳႏိုင္သည္။

စိတ္ခ်မွဳမရွိေသာ ကြန္ပ်ဴတာမွ HTTPS အသံုးျပဳျခင္း

HTTPS သည္ အင္တာနက္ေပၚတြင္ အသံုးျပဳေနသည့္ သင္၏ဆက္သြယ္မႈလမ္းေၾကာင္းမ်ားရွိ အေၾကာင္းအရာမ်ားကိုသာ အကာအကြယ္ေပးပါသည္။ သင္၏ ကြန္ပ်ဴတာ သို႔မဟုတ္ ကြန္ပ်ဴတာထဲမွအခ်က္အလက္မ်ား သို႔မဟုတ္ ဟာ့ဒစ္ကို ကာကြယ္မေပးပါ။ သင္အသံုးျပဳေနသည့္ ကြန္ပ်ဴတာသည္ အမ်ားႏွင့္ေဝမွ်သံုးရတာမ်ိဳး သို႔မဟုတ္ မလံုၿခံဳျခင္းျဖစ္လွ်င္ ေစာင့္ၾကည့္ေနသည့္ ေထာက္လွမ္းေနသည့္ ေဆာ့ဖ္ဝဲမ်ား သို႔မဟုတ္ မလြတ္ကင္းသည့္ စကားလံုးမ်ားကို ပိတ္ဆို႔မွတ္တမ္းတင္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္သည့္ ဆင္ဆာေဆာ့ဖ္ဝဲမ်ား ရွိေနႏိုင္ပါသည္။ ထိုအခါတြင္ ကြန္ယက္ ဖိုင္းယားေဝါလ္ေပၚမွာ မဟုတ္ဘဲ သင္၏ ကြန္ပ်ဴတာထဲတြင္ပင္ ေစာင့္ၾကည့္ဆင္ဆာျဖတ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေနၿပီ ျဖစ္သျဖင့္ HTTPS မွ ေပးသည့္ ကာကြယ္မႈသည္ သိပ္အသံုးမက်ေတာ့ပါ။

HTTPS certificate စနစ္၏ ဟာကြက္မ်ား

HTTPS ဆက္သြယ္မႈမ်ားကို သက္ေသျပသည့္ public-key infrastructure (PKI) ဟုေခၚေသာ ဆာတီဖီကိတ္ထိန္းခ်ဳပ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပႆနာတခ်ိဳ႕ရွိပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ကၽြမ္းက်င္မႈျပည့္ဝသည့္ တိုက္ခိုက္သူသည္ မူလရင္းျမစ္ကို ေသခ်ာတိက်စြာ သိေနပါက တိုက္ခိုက္ေနစဥ္အတြင္း သင့္အားမည္သည့္ အေၾကာင္းၾကား သတိေပးျခင္းမွ မရွိဘဲ ဝက္ဘေရာက္ဇာေပၚတြင္ လွည့္ဖ်ားလိုက္ႏိုင္ပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ အျဖစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည့္ မွတ္တမ္းေတာ့ ယခုထက္တိုင္မရွိေသးပါ။ သို႔ေသာ္ HTTP ကို အသံုးျပဳျခင္းထက္ HTTPS ကို အသံုးျပဳျခင္းသည္ အဆိုးဆံုး ကိစၥမ်ားတြင္ပင္ လံုၿခံဳႏိုင္သျဖင့္ ထိုအေၾကာင္းသည္ HTTPS ကို အသံုးျပဳျခင္းမွ ေရွာင္ရွားရန္အေၾကာင္းျပခ်က္တစ္ခု မဟုတ္ပါ။